در برخی موارد خانم ها دچار رویش موهای زائد و ضخیم در صورت و بدن می شوند. در بیماری هیرسوتیسم افزایش تعداد و ضخامت موهای رنگدانه دار در نواحی بدن رخ میدهد که به طور معمول در آقایان وجود دارد نظیر صورت ، سینه و پشت بدن.
تعداد موهای بدن خانم ها به طور عمده توسط زمینه ژنتیک آنها تعیین می شود.هیرسوتیسم ممکن است بر اثر افزایش هورمونهای مردانه بنام آندروژنها و بخصوص تستوسترون و یا بر اثر زمینه خانوادگی و نژادی فرد باشد. ترکیبی از مراقبت های شخصی و نیز داروها ، درمان کافی را برای اکثر مبتلایان به هیرسوتیسم فراهم می کند.
علائم بیماری
نشانه عمده بیماری ، موهای ضخیم و پررنگ است که در نواحی از بدن خانمها رشد می کند که بطور معمول در آن قسمت ها مو ندارند .اگر علت هیرسوتیسم ، افزایش سطح هورمون های آندروژنی در خون فرد باشد ، سایر علائم و نشانه ها در طول زمان ممکن است بروز یابند نظیر:
کلفتی صدا
ریزش موی سر
آکنه
بزرگی کلیتوریس
افزایش توده عضلانی بدن
کاهش سایز سینه ها
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر زمانی که شما دچار :
رشد سریع موهای ناخواسته در بخشهایی از بدن مثل قسمت فوقانی لب ، گونه ها و چانه – نواحی میانی سینه ها و قسمت داخلی ران ویا قسمت های تحتانی پشت
رشد موهای زائد همراه با پریود های نا منظم قاعدگی باشد
ایجاد شکل و ظاهر مردانه شامل کلفت تر شدن صدا و ریزش موهای سر و افزایش توده عضلانی و کاهش سایز سینه ها
رشد موهای زائدی که در اثر دارو ایجاد شده است.
علل موهای زائد
علت افزایش موهای زائد زنان یا بدلیل هورمون تستوسترون اضافی( هورمون مردانه ) در بدن آنها و یا بر اثر حساس شدن بیش از حد فولیکول های مو به آندروژن های موجود است.
حدود نیمی از خانم هایی که پرموئی خفیف دارند ، دچار افزایش سطح آندروژن ها می باشند.پر موئی شدید همیشه بر اثر افزایش سطح آندروژن ها می باشد.حالاتیکه منجر به افزایش سطح آندروژن ها می شوند شامل :
سندروم تخمدان پلی کیستیک ( تخمدان دارای کیست های متعدد ) – این بیماری شایع به دلیل به هم خوردن تعادل هورمون های جنسی است که ممکن است منجر به پریود های نامنظم ، چاقی ، نازائی و گاهی کیست های متعدد در روی تخمدان ها است. این بیماری شایع ترین علت قابل تشخیص برای علت موهای زائد در خانم ها است.
سندروم کوشینگ – بیماری است که در آن بدن شما در معدض افزایش سطحهورمون کورتیزول ( یک هورمون استروئیدی که مسئول پاسخ بدن به استرس است) قرار می گیرد. این بیماری وقتی رخ می دهد که غدد فوق کلیوی ( آدرنال ) شما ، بیش از حد هورمون کورتیزول ترشح کند و یا ممکن است بر اثر مصرف طولانی مدت ترکیبات داروئی حاوی استروئید(کورتون )رخ دهد. افزایش سطح هورمون کورتیزول تعادل هورمون های جنسی را در بدن مختل کرده و منجر به هیرسوتیسم می شود.
هیپر پلازی مادرزادی آدرنال – مشخصه این بیماری ارثی ، تولید غیر طبیعی هورمونهای استروئیدی شامل کورتیزول و آندروژن ها توسط غدد فوق کلیوی شما است.
تومورها – ندرتا یک تومور (سرطان ) تولید کننده آندروژن در تخمدان ها و یا غدد فوقکلیوی ممکن است که سببب هیرسوتیسم شوند.
داروها – بعضی از داروها می توانند سبب هیرسوتیسم شوند . برای مثال داروی دانازول که اغلب برای درمان بیماری آندومتریوز خانم ها به کار می رود.
تست ها و روش های تشخیصی
تشخیص بیماری با بحث در مورد سابقه شما از لحاظ بیماری های طبی که داشته اید و نیز داروهای مصرفی ، با پزشک شروع می شود . پزشک از شما سئوالاتی در مورد منظم بودن پریود شما و نیز زمان بروزعلائمتان می پرسد . همچنین راجع به سابقه وجود موهای زائد در سایر اعضا خانواده شما و سایر بیماری های ارثی در آنها ، از شما سئوال می کند.
به احتمال زیاد پزشک شما :
یک معاینه فیزیکی کامل از بدن شما شامل صورت ، گردن ، قفسه سینه ، پشت وشکم و لگن می نماید . او همچنین ممکن است که شما را برای علائم افزایش هورمون تستوسترون و حالاتی که منجر به عدم تعادل هورمونی می شوند ، مورد معاینه قرار دهد .
درخواست آزمایشات خونی : اندازه گیری هورمون ها در خون شما شامل هورمونتستوسترون ممکن است که به تشخیص علت هیرسوتیسم کمک کند.
تست های دیگر : میزان و نوع درخواست آزمایشات دیگر از سمت پزشک بسته به شدت پرموئی و سایر علائم شما می باشد .اگر که سطح هورمون آندروژن در خون شما بالا رفته باشد ، پزشک ممکن است که درخواست رادیوگرافی های تشخیصی کند شامل :
سونوگرافی از تخمدان ها و غدد فوق کلیوی جهت بررسی احتمال وجود کیست تخمدان ویا تومور غدد فوق کلیوی- سی تی اسکن جهت بررسی غدد فوق کلیوی
روش های درمانی
درمان موهای زائد اغلب ترکیبی از روش های فردی برداشت موهای زائد به همراه داروها و سایر روش های دیگر می باشد.
درمان های برداشت مو شامل :
الکترولیز – در این روش درمانی یک سوزن کوچک به هر فولیکول مو وارد شده و سپس یک پالس جریان الکتریکی منجر به تخریب فولیکول مو می شود. درست است که این روش منجر به برداشت دائمی موی زائد می شود اما دردناک است و نیز ندرتا موجب جوشگاه یا اسکار دائمی در پوست درمان شده می شود. از عوارض دیگر آن کمرنگ یا پررنگ شدن پوست است.
لیزر درمانی: 
یک روش برای درمان موهای زائد به صورت دائمی است که در آن امواج نوری متراکمشده از طریق پوست به فولیکول های مو می رسند و جلوگیری از رشد مو می کنند.
جلسه لیزر درمانی ممکن است که از چند دقیقه تا چند ساعت بسته به سایز منطقه مورد نظر طول بکشد. پس از درمان ، بسیاری از بیماران برای زمان طولانی رشد موهای زائد ندارند. در برخی دیگر ممکن است که احتیاج به جلسات اضافی لیزربرای گرفتن نتیجه قطعی داشته باشند. این روش درمانی روش جديد و ارجح جهت رفع دائمي موهاي زايد است و بهتر است توسط دستگاه هاي پيشرفته نظير الكساندريت كه داراي سيستم كولينگ جهت خنك كردن و بي درد كردن باشد انجام شود.
درمان های طبی
قرص های جلوگیری از بارداری خوراکی : که شامل هورمون های استروژن و پروژسترون هستند، می توانند تولید آندروژن های تخمدانی کرده و در نتیجه هیرسوتیسم را درمان کنند. این قرص ها در خانم هایی که مایل به بچه دار شدن نیستند و موارد منع مصرف آنها را ندارند ، روش خوبی محسوب می شوند . ( نظیر قرص دیان )
عوارض احتمالی آنها شامل گیجی سر ، تهوع ، سردرد و ناراحتی معده می باشند.
ضد آندروژن ها : این قبیل از داروها از چسبیدن هورمون آندروژن به گیرنده های آن در بدن جلوگیری می کنند.شایع ترین آنها داروی اسپیرونولاکتون است.
عوارض احتمالی شامل سرگیجه ، تهوع و پریودهای نا مرتب قاعدگی و اختلالات الکترولیت های بدن و اسهال می باشند.
چون این داروها می توانند سبب اختلالات مادرزادی در جنین انسان شوند ، حتما بایستی حین مصرف آنها از یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری مثل قرص استفاده کرد.
کرم های موضعی : کرم vaniqa یک ترکیب موضعی برای درمان موهای زائد صورت خانم ها است. این کرم مستقیما به سطح پوست مالیده می شود و رشد مو را کند می کند.
پس از شروع دارو کلا حدود 1 ماه طول می کشد تا شما متوجه تغییراتی در کاهش رشد موهای زائدتان شوید. توصیه می شود که حداقل هر درمان دارویی را تا 6 ماه ، قبل از قطع مصرف آن و یا اضافه کردن داروی جدید و یا افزایش میزان مصرفی آن ، ادامه دهید.
اگر پزشک شما نتواند داروی مناسب برای کاهش رشد موهای زائدتان پیدا کند ، احتمالا شما را به یک متخصص پوست ارجاع می دهد.
مراقبت از بارداری : اگر شما داروئی خاص برای موهای زائد مصرف می کنید و مایل به بچه دا ر شدن هستید ، حتما با پزشک خود مشورت نمائید.اگر شما هیرسوتیسم و پریودهای نامرتب دارید ممکن است که دچار بیماری کیست های متعدد تخمدان
( تخمدان پلی کیستیک ) باشید که خود آن بیماری می تواند به نازائی بینجامد.