بررسی علل و عوامل ناباروری ثانویه یا ناباروری دوم
ناباروری ثانویه یا ناباروری دوم یکی دیگر از انواع ناباروری است و علائمی مشابه سایر ناباروری ها دارد. در ناباروری ثانویه بیمار پس از یک بارداری موفق، دیگر قادر به بارداری مجدد یا حفظ بارداری دوم نمی باشد. ناباروری ثانویه ممکن است باعث ایجاد سقط جنین نیز شود. ناباروری ثانویه می تواند در اثر مشکلات ناباروری مردان و یا ناباروری زنان به وجود بیاید. در این مقاله سایت متخصص زنان اصفهان به بررسی علل اهمیت سلامت روان در بارداری خواهیم پرداخت. این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر فرشته دانشمند رسیده است.
درمان ناباروری ثانویه، شامل استفاده از داروهای تحریک تخمک گذاری و روش لقاح آزمایشگاهی یا ای وی اف است. ناباروری ثانویه بر مبنای اینکه آیا در زایمان قبلی از داروهای تحریک تخمک گذاری یا IVF استفاده شده باشد یا خیر، طبقه بندی می شود. معمولا ناباروری دوم پس از شش ماه تا یک سال تلاش ناموفق زوجین برای بارداری دوم تشخیص داده می شود.
ناباروری دوم یک بیماری مرتبط با سقط جنین مکرر در بارداری دوم است. در ناباروری ثانویه، زوجین اغلب می توانند باردار شوند اما قادر به ادامه و حفظ بارداری دوم نیستند. شیوع ناباروری ثانویه مشابه ناباروری اولیه است.
مطلب پیشنهادی : علل اهمیت سلامت روان در بارداری
بروز ناباروری ثانویه مربوط به ناباروری مردان است یا ناباروری زنان؟
ناباروری دوم به علت ناباروری مردان، ناباروری زنان و یا ناباروری هر دو زوج ایجاد می شود. حدود یک سوم علت ناباروری دوم مربوط به مشکلات ناباروری مردان، یک سوم مربوط به مشکلات ناباروری زنان، یک سوم موارد نیز ترکیبی از عوامل فوق و یا مربوط به ناباروری دوم با علت نامشخص می باشد. افزایش سن بارداری، عوارض بارداری قبلی، افزایش وزن، مصرف برخی داروها، جراحی، بیماری جنسی، اختلال در تولید اسپرم، مصرف الکل و استعمال دخانیات از جمله علل ناباروری ثانویه در مردان و زنان هستند.
علل بروز ناباروری دوم در زنان:
برخی از مواردی که علت ناباروری ثانویه در زنان هستند عبارتند از:
اندومتریوز:
عارضه اندومتریوز، دیگر علت ناباروری زنان است. اندومتریوز بیماری است که در آن بافت رحم در جای دیگری از بدن مانند تخمدان ها یا سطوح روده رشد می کند و گسترش می یابد. اندومتریوز بیماری شایعی است و در موارد شدید باعث ناباروری و کاهش کیفیت تخمک ها بدون ارتباط با سن می شود. اما در موارد خفیف باعث ناباروری نمی گردد.
افزایش وزن یا تغییرات سبک زندگی:
افزایش وزن می تواند در عملکرد تخمدان ها اختلال ایجاد نماید. برخی از رژیم های غذایی می توانند بر باروری تاثیر بگذارند و سبب ناباروری شوند. همچنین مصرف برخی از داروها نیز ممکن است سبب اختلال باروری شود.
مشکلات کمی و کیفی تخمک:
زنان با ذخیره تخمدانی محدود به دنیا می آیند و پس از تولد، نمی توانند تخمک جدید تولید کنند. با افزایش سن بارداری زنان و نزدیک شدن آن ها به 40 سالگی و بیشتر، تعداد تخمک ها و ذخیره تخمدانی آن ها کاهش می یابد و به احتمال زیاد، تخمک های باقی مانده نیز دارای اختلالات کروموزومی بوده و از کیفیت بالایی برخوردار نیستند. برای زنانی که در سن بارداری اند و ذخیره تخمدانی کافی دارند، دلایل دیگری از قبیل بیماری های اتوایمیون، مشکلات ژنتیکی، جراحی و پرتودرمانی ممکن است کیفیت تخمک ها را کاهش دهد.
اختلالات لوله های فالوپ:
در صورت ابتلا به عفونت های لگنی مانند کلامیدیا یا سوزاک، ممکن است لوله های فالوپ مسدود شوند که در نتیجه تخمک ها نمی توانند از تخمدان به داخل رحم منتقل شوند.
مشکلات رحمی:
بسیاری از مشکلات رحمی نیز می توانند علت نازایی دوم باشند. زخم ایجاد شده طی عمل کورتاژ یا سزارین می تواند چسبندگی ایجاد نماید که ممکن است سبب اختلال در بارداری دوم شود. رشد پولیپ یا فیبروم در رحم هم می تواند بارداری را مختل نماید. همچنین باقی ماندن بقایای جفت در رحم نیز می تواند باعث عفونت و زخم در رحم گردد.
تخمدان پلی کیستیک (PCOD):
تخمدان پلی کیستیک بیماری است که در اثر اختلال هورمونی ایجاد شده و دارای علائمی مانند سیکل های قاعدگی طولانی تر یا کوتاه تر می باشد. هورمون مردانه در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک به مقدار زیاد ترشح می شود و تخمدان ها نمی توانند تخمک آزاد کنند.
شیردهی:
اگر مادری در حال شیردهی به فرزند خود بوده و تصمیم به بارداری مجدد نیز داشته باشد، باید شیردهی خود را متوقف نماید، زیرا شیردهی معمولا مانع تخمک گذاری یا آزاد شدن تخمک و در نتیجه لقاح می شود.
علت ناباروری دوم در مردان:
از جمله موارد علت ناباروری مردان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پایین بودن کیفیت مایع منی:
مایع منی، مایعی است که حاوی اسپرم بوده و طی انزال از بدن مرد خارج می گردد. بعد از 40 سالگی، کیفیت مایع منی کاهش می یابد.
کاهش میزان تستوسترون:
تستوسترون نقش اساسی در تولید اسپرم دارد. افزایش سن باروری، آسیب اندام های ادراری-تناسلی و برخی بیماری ها می توانند سطح تستوسترون را کاهش دهند. عفونت های تناسلی، اختلالات تیروئید، بیماری سل، مشکلات خونی، تومورهای خوش خیم، استرس، کما، سکته قلبی، نارسایی تنفسی، اوریون، آبله، نارسایی احتقانی قلب، سوختگی، سپسیس (عفونت)، جراحی دستگاه تناسلی، بیهوشی و عفونت مایکوپلاسمایی از جمله بیماری های کاهش دهنده سطح تستوسترون می باشند.
واریکوسل:
واریکوسل می تواند علت ناباروری مردان باشد. واریکوسل به بزرگ شدن عروق بیضه گفته می شود. واریکوسل یکی از علل شایع کاهش تولید اسپرم و ناباروری مردان است. حدود 30 درصد موارد ناباروری مردان به دلیل واریکوسل بیضه است.
افزایش وزن بیش از حد:
افزایش وزن بیش از حد نیز می تواند سبب کاهش تستوسترون و افزایش هورمون استروژن در مردان شده و در نهایت باعث ناباروری مردان گردد.
بزرگی خوش خیم پروستات:
بزرگ شدن پروستات می تواند تعداد اسپرم ها را کاهش داده و از انزال طبیعی مردان جلوگیری نماید و در نتیجه علت ناباروری مردان گردد.
برداشتن پروستات:
پروستات ممکن است به دلیل ابتلا به سرطان یا علل دیگری، به طور کامل برداشته شود. برداشتن پروستات می تواند سبب برگشت مایع منی به عقب گردد و در نتیجه این عارضه، قدرت باروری نیز وجود نخواهد داشت.
هایپوگنادیسم دیررس:
به شرایطی که در آن میزان ترشح هورمون جنسی کاهش می یابد، هایپوگنادیسم دیررس می گویند. این بیماری می تواند از علل ناباروری دوم در مردان باشد.
| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید |
مصرف برخی داروها:
مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها و داروهای فشار خون می تواند سبب ناباروری مردان شود. همچنین روند درمان برخی از بیماری ها مانند سرطان پروستات، اتساع پروستات، عفونت های قارچی، مشکلات معده، عفونت های مجاری ادراری، کولیت اولسروز (التهاب روده)، روماتیسم، درد، انواع سرطان ها، اسکیزوفرنی، تشنج و نقرس نیز می توانند بر کیفیت اسپرم تاثیر بگذارند.
استفاده از برخی لوبریکانت ها:
استفاده از برخی لوبریکانت های جنسی برای اسپرم سمی هستند. لوبریکانت های غیر سمی شامل لوبریکانت های حاوی روغن بادام زمینی، حاوی تخم مرغ خام و روغن های گیاهی هستند که در هنگام رابطه جنسی قابل استفاده می باشند.
قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی:
قرار گرفتن در معرض سموم دفع آفات، سرب، مواد شیمیایی صنعتی و گرمای بیش از حد می تواند بر باروری مردان تاثیر بگذارد و سبب ناباروری مردان شود.
علائم ناباروری دوم:
پس از تجربه یک بارداری موفق، اگر زوجی که سن خانم در آن ها کمتر از 35 سال است پس از 12 ماه تلاش برای بارداری، و زوجی که سن خانم در آن ها بیش از 35 سال است پس از شش ماه تلاش برای بارداری و داشتن رابطه جنسی محافظت نشده نتوانند باردار شوند، ممکن است ناباروری دوم داشته باشند. ناباروری ثانویه خصوصا در زنان بالای 30 سال مبتلا به بیماری PID، دارای پریودهای دردناک، سیکل های قاعدگی نامنظم یا سقط جنین و در مردانی که تعداد اسپرم های آنها کم است، بیشتر مشاهده می شود.
مطالعه بیشتر:
عوامل خطر برای عدم تخمک گذاری چیست؟
