روش های پیشگیری از انواع بارداری مولار

در این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی پیشگیری از انواع بارداری مولار خواهیم پرداخت. دو نوع بارداری مولار وجود دارد:

بارداری مولار کامل:

این اتفاق معمولاً هنگامی رخ می دهد که یک اسپرم، تخمک “خالی” را که هیچ ماده ژنتیکی در آن وجود ندارد، بارور کند. در این صورت کروموزوم های اسپرم دو برابر می شوند و به تخمک بارور شده دو مجموعه کروموزوم داده می شود که هر دو از پدر آمده اند.

بارداری مولار کامل در هنگام لقاح تخمک “خالی” از طریق دو اسپرم نیز ممکن است ایجاد شود. هیچ نشانه ای از جنین در حال رشد و تشکیل قلب جنین در یک بارداری مولار کامل وجود ندارد.

بارداری مولار نسبی:

این اتفاق معمولاً زمانی رخ می دهد که یک تخمک طبیعی توسط دو اسپرم بارور شود. در این صورت جنین تشکیل شده دارای سه مجموعه کروموزوم خواهد بود، دو مجموعه از پدر و دیگری از مادر. در یک حاملگی مولار نسبی، معمولاً برخی از علائم اولیه رشد جنین مشاهده می شوند، اما جنین در این نوع بارداری، همیشه غیر طبیعی است و نمی تواند زنده بماند؛ بنابراین تشکیل قلب جنین نیز صورت نمی گیرد.

مطلب پیشنهادی : امکان بارداری مجدد پس از حاملگی مولار

در بارداری های دوقلویی، امکان ایجاد بارداری مولار در یکی از قل ها وجود دارد، اما این اتفاق به ندرت می‎افتد. اگر مشکوک به این نوع نادر بارداری هستید، باید به یک مرکز تخصصی با تجربه در این عارضه، مراجعه نمایید.

درمان حاملگی مولار:

بهترین روش درمانی بارداری مولار، انجام جراحی کورتاژ برای برداشتن بافت بارداری از رحم است. زیرا حاملگی مولار یک بارداری غیر طبیعی می باشد و باید خاتمه یابد. عمل کورتاژ معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و طی آن یک لوله مکش کوچک از طریق واژن و دهانه رحم برای از بین بردن بافت غیر طبیعی حاملگی، وارد رحم می شود. سپس این بافت برای تأیید تشخیص حاملگی مولار به آزمایشگاه ارسال می گردد.

انجام پیگیری پس از درمان حاملگی مولار:

پس از عمل کورتاژ یا انجام درمان دارویی برای بارداری مولار، باید ویزیت ها و تست های پیگیری منظم انجام گردد. آزمایش خون و آزمایش ادرار منظم برای بررسی سطح هورمون hCG در حالت عادی انجام می شود.

هر 2 هفته یک بار اندازه گیری هورمون بارداری hCGکه هورمون گنادوتروپیک جفتی انسانی است. چه در خون و چه در ادرار، تا زمانی که سطح این هورمون به حالت عادی برگردد، انجام می شود. اگر سطح hCG در خون یا ادرار بیمار در حال کاهش باشد، به این معنی است که تعداد سلول های غیرطبیعی رحم نیز در حال کاهش هستند و احتمالاً بیمار دیگر به درمان نیاز نخواهد داشت.

مدت زمان انجام آزمایش برای پیگیری، به شرایط فردی، میزان هورمون hCG، سرعت بازگشت آن ها به حالت طبیعی و نسبی یا کامل بودن بارداری مولار، بستگی دارد. حاملگی های مولار نسبی تا زمانی که سطح hCG در دو نمونه گرفته شده با فاصله 4 هفته طبیعی باشد، پیگیری می شوند. اگر طی انجام پاتولوژی بیمار در بیمارستان، بارداری مولار نسبی تشخیص داده شده باشد، پیگیری طبق دستورالعمل موجود باید کامل شود. اما اگر مولار نسبی توسط آسیب شناسان تأیید نشده باشد و به وجود حاملگی مولار کامل مشکوک باشند، بیمار باید برای بارداری مولار کامل تحت درمان قرار گیرد.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

پس از انجام جراحی کورتاژ برای بارداری مولار کامل، اگر در مدت 8 هفته سطح hCG نرمال شود، تا 6 ماه پس از جراحی، پیگیری بیماری باید انجام گردد. اگر سطح hCG با سرعت کمتری نسبت به 8 هفته کاهش یابد، تا 6 ماه پس از مشاهده اولین سطح طبیعی hCG، پیگیری باید انجام شود. عدم کاهش سطح hCG (در تعداد کمی از زنان بعد از درمان، سطح hCG در خون بالا می ماند)، نشانه این است که برخی از سلول های غیرطبیعی هنوز در رحم وجود دارند. به این وضعیتGestational trophoblastic neoplasia (GTN) یا بدخیمی تروفوپلاستیک بارداری گفته می شود. این مشکل در حدود 10 تا 15 درصد موارد بارداری مولار کامل و حدود 1% حاملگی های مولار نسبی اتفاق می افتد. ادامه این پیگیری تخصصی، بسیار مهم است زیرا در موارد GTN اگر سطح hCG کاهش پیدا نکند، ممکن است بیمار به انجام شیمی درمانی نیاز داشته باشد.

پیشگیری از بارداری پس از بارداری مولار:

بیشتر روش های پیشگیری از بارداری، پس از درمان حاملگی مولار بی خطر هستند و می توان آن ها را بلافاصله پس از برداشتن بافت حاملگی، شروع کرد. تا زمانی که سطح hCG نرمال نشده نباشد، نباید از IUD استفاده کرد. زیرا در صورتی که این وسیله خیلی زود در رحم قرار داده شود، ممکن است باعث سوراخ شدن رحم گردد. در این مدت و تا زمان نرمال شدن سطح hCG باید از روش های جلوگیری از بارداری غیرهورمونی مانند کاندوم یا دیافراگم استفاده شود.

هنگامی که سطح hCG به میزان طبیعی رسید، می توان از انواع روش های پیشگیری از بارداری هورمونی از جمله قرص های ضد بارداری ترکیبی، قرص های پروژسترونی، روش های ضد بارداری تزریقی پروژسترونی و ایمپلنت پروژسترونی استفاده کرد. بهتر است با پزشک یا مامای خود در مورد انتخاب بهترین روش پیشگیری از بارداری صحبت کنید.

---

مطالعه بیشتر:

اختلالات و ناهنجاریهای بند ناف

بررسی سندرم آسپیراسیون مکونیوم (MAS)

تشخیص عوامل و درمان انواع پرولاپس بند ناف

بررسی امکان بارداری مجدد پس از حاملگی مولار

در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی امکان بارداری مجدد پس از حاملگی مولار خواهیم پرداخت.

تعریف بارداری مولار

در حاملگی های طبیعی، اسپرم و تخمک با هم لقاح می یابند، سپس جنین تشکیل شده و رشد می کند. جنین تشکیل شده دارای دو مجموعه کروموزوم خواهد بود که یک مجموعه را از پدر و دیگری را از مادر دریافت کرده است. بارداری مولار به دلیل عدم تعادل در تعداد کروموزوم های تأمین شده از مادر و پدر اتفاق می افتد و از همان لحظه لقاح، بارداری غیر طبیعی می باشد.

در حاملگی مولار، جنین طبیعی و سالم تشکیل نمی شود و فقط یک توده گوشتی شروع به رشد می کند، در نتیجه نباید در بارداری مولار انتظار تشکیل قلب جنین وجود داشته باشد. در صورت تشخیص و درمان به موقع بارداری مولار، مشکلی مادر را تهدید نمی کند، اما در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض جدی برای مادر به همراه داشته باشد.

مطلب پیشنهادی : اختلالات و ناهنجاریهای بند ناف

اقدام به بارداری مجدد پس از حاملگی مولار:

بارداری مولار تاثیری در احتمال داشتن بارداری طبیعی و نوزاد سالم در بارداری های بعدی، ندارد. با این حال، پس از حاملگی مولار باید تا زمان تکمیل برنامه پیگیری، از اقدام به بارداری مجدد اجتناب شود.

بعد از بارداری مولار مهم است که تا زمان تائید پزشک مبنی بر بی خطر بودن نتیجه آزمایشات، بارداری صورت نگیرد. در صورت باردار شدن قبل از توصیه پزشکان، باید تیم متخصص خود را در جریان بگذارید. به این دلیل که سطح hCG با وقوع بارداری طبیعی افزایش می یابد، بنابراین کنترل بارداری از نظر حاملگی مولار، تنها با بررسی سطح hCG امکان پذیر نمی باشد.

بعد از به دنیا آوردن نوزاد، پزشک مجددا سطح hCG را بررسی می کند تا مطمئن شود که به حالت نرمال رسیده است. این کار معمولاً حدود 6 تا 8 هفته پس از هر بارداری حتی سقط جنین، انجام می شود. بیش از %98 خانم هایی که بارداری مجدد بعد از یک حاملگی مولار دارند، بارداری مولار دیگری نخواهند داشت.

در بارداری های آینده خطر عوارض بارداری نیز افزایش نمی یابد. اما در کل بهتر است تا زمانی که تمام مراحل درمانی بعدی به پایان نرسیده اند، بارداری مجدد صورت نگیرد. برای اکثر خانم ها این زمان تا حدود 6 ماه طول خواهد کشید. در صورت داشتن بیماری تروفوپلاستیک بارداری (GTN)، پس از پایان شیمی درمانی باید 12 ماه صبر کرده و اقدام به بارداری انجام نگیرد؛ زیرا بیماری GTN گاهی ممکن است مجددا برگردد. البته این مساله نادر است و فقط در حدود 3٪ از زنان اتفاق می افتد.

مدیریت استرس پس از حاملگی مولار:

پس از بارداری مولار، بیمار باید برای بررسی وضعیت خود هر چند ماه یکبار در بیمارستان ویزیت شود. این جلسات بررسی به بیمار این امکان را می دهد که هرگونه نگرانی یا مشکل را پیگیری کند. پزشک در هر قرار ملاقات بیمار را معاینه کرده و از او در مورد احساساتش، داشتن علائم یا عوارض جانبی و وجود هر گونه نگرانی سوال می کند.

مراجعه به بیمارستان برای انجام این ویزیت ها، می تواند موجب بازگشتن هرگونه اضطراب یا پریشانی در مورد بارداری مولار در بیمار گردد. در اینگونه موارد بهتر است بیمار در مورد نگرانی و احساس خود با یکی از نزدیکانش صحبت کند. به اشتراک گذاشتن نگرانی ها می تواند کم شدن اضطراب بیمار گردد. همچنین انجام مشاوره در طول و بعد از درمان نیز می تواند برای بسیاری از افراد، مفید باشد. بهبودی عاطفی و جسمی پس از بارداری مولار ممکن است زمان ببرد. انتظار برای اطمینان از مساعد بودن شرایط بیمار پس از آزمایش های زیاد، می تواند بسیار استرس زا باشد، اما توجه به این نکته که بیشتر زنانی که بارداری مولار را تجربه کرده اند، در آینده توانسته اند بارداری و نوزادی سالم داشته باشند، می تواند بسیار کمک کننده باشد.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

زمان لازم برای بارداری مجدد بعد از بدخیمی تروفوپلاستیک بارداری

در صورت انجام شیمی درمانی برای GTN، معمولاً در طول درمان قاعدگی متوقف می شود و تخمدان ها تقریباً طی چند هفته تا چند ماه پس از انجام شیمی درمانی مجدداً شروع به کار می کنند. بیش از 80٪ زنانی که برای GTN شیمی درمانی کرده اند، بارداری مجدد خواهند داشت. در صورت نیاز به شیمی درمانی با دوز بالا، ممکن است قدرت باروری فرد پس از درمان به دلیل نارسایی زودرس تخمدان، تحت تاثیر قرار گرفته کاهش یابد. نیاز به شیمی درمانی با دوز بالا بسیار نادر است. اگر بیمار برای GTN شیمی درمانی انجام داده باشد، به او توصیه می شود 12 ماه پس از اتمام درمان، باردار نشده و یا اقدام به بارداری مجدد نکند.

رابطه جنسی پس از بارداری مولار:

شما می توانید به محض اینکه احساس آمادگی کردید رابطه جنسی برقرار کنید. اما مهم است که از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید. با پزشک عمومی درمورد انتخاب روش مناسب جلوگیری از بارداری صحبت کنید. بارداری مولار تاثیری در احتمال بارداری مجدد ندارد. اما مهم است که قبل از اقدام به بارداری مجدد صبر کنید تا از ایمن بودن این اقدام توسط پزشک خود مطمئن شوید.

---

مطالعه بیشتر:

انواع مختلف جفت بر اساس شکل جفت و محل اتصال

بررسی سندرم آسپیراسیون مکونیوم (MAS)

تشخیص عوامل و درمان انواع پرولاپس بند ناف

بررسی اختلالات و ناهنجاریهای بند ناف

بند ناف طنابی است که از یک طرف به جنین و از طرف دیگر به جفت متصل بوده و راه ارتباطی میان مادر و جنین می باشد. اکسیژن و سایر مواد مورد نیاز برای تغذیه جنین توسط جفت از عروق مادر گرفته می شود و از طریق بند ناف به جنین منتقل می گردد. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی اختلالات و ناهنجاریهای بند ناف خواهیم پرداخت.

بند ناف دارای سه عروق خونی می باشد (دو شریان و یک ورید) که یک ورید وظیفه رساندن غذا و اکسیژن به جنین را بر عهده دارد و 2 شریان دیگر، مواد زائد را از جنین گرفته و به جفت می رسانند. تشکیل بند ناف معمولا از هفته چهارم آغاز شده و طول بند ناف تا پایان بارداری به 55 تا 60 سانتی‎متر می رسد. گاهی ممکن است اختلالاتی در بند ناف دیده شود که حتی خطر سقط جنین را به دنبال داشته باشد. این اختلالات می تواند در طول بند ناف، پیچ خوردگی بند ناف و یا نحوه اتصال بند ناف به جفت مشاهده گردد. در ادامه به شرح انواع ناهنجاری های بند ناف می پردازیم.

 اختلال در طول بند ناف:

طول بند ناف معمولا بین 40 الی 70 سانتیمتر است و به ندرت ممکن است طول بند ناف کمتر از ۳۲ یا بیشتر از ۱۰۰ سانتیمتر باشد. طول بند ناف اگر کوتاه تر از حد طبیعی باشد، با محدودیت رشد جنین، ناهنجاری های مادرزادی، دیسترس حین زایمان و افزایش احتمال سقط جنین همراه است.

مطلب پیشنهادی : بررسی سندرم آسپیراسیون مکونیوم (MAS)

بلند بودن بیش از حد طول بند ناف نیز ممکن است سبب بروز عارضه پرولاپس بند ناف (افتادگی بند ناف) شود. چنانچه بند ناف پیش از جنین و از طریق سرویکس (دهانه رحم) وارد واژن شود، به آن پرولاپس بند ناف می گویند. پرولاپس بند ناف در مواردی رخ می دهد که بند ناف جایی گیر کرده و یا عروق آن تحت فشار قرار گیرند.

زیاد بودن طول بند ناف به جز پرولاپس بند ناف، با عوارض دیگری مانند ایجاد ناهنجاری های جنین، عدم خونرسانی به جنین، اسیدی شدن خون و مرگ جنین همراه می باشد و یکی از وضعیت های اورژانس دوران بارداری و زایمان محسوب می گردد.

 اختلال در پیچ خوردگی بند ناف:

عروق موجود در بند ناف، حالت مارپیچی دارند. این پیچ ها هم در جهت حرکت عقربه های ساعت و هم در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت وجود دارند. تعداد پیچ های بند ناف معمولا عدد مشخص می باشد. کم بودن تعداد پیچ های بند ناف با خطر سقط جنین و یا مرگ جنین همراه است. در حالیکه زیاد بودن تعداد پیچ ها با محدودیت رشد جنین و اسیدی شدن خون جنین در هنگام زایمان همراه می باشد. این اختلال معمولا در جنین هایی که مشکلات تریزومی (مثل سندرم داون) یا شریان منفرد نافی دارند، گزارش شده است.

اختلال در تعداد عروق بند ناف:

همانطور که پیش تر نیز گفته شد، بند ناف دو شریان و یک ورید دارد. یکی از شایع ترین اختلالات بند ناف، فقدان یکی از شریان های نافی است که به این عارضه اصطلاحا، شریان نافی منفرد گفته می شود.

در صورتی که علاوه بر عارضه شریان نافی منفرد، هیچ یافته خطرناک دیگری در بارداری وجود نداشته باشد. معمولا احتمال وجود ناهنجاری کروموزومی جنین مطرح نمی گردد. اما به صورت کلی، ناهنجاری های شایع جنینی (مثل ناهنجاری های قلبی عروقی یا ادراری تناسلی) اغلب با شریان نافی منفرد همراه هستند. در نتیجه توصیه می شود در صورت وجود عارضه شریان نافی منفرد، تست آمنیوسنتز برای بررسی خطر آنوپلوئیدی جنین انجام شود. در برخی مطالعات انجام شده، شریان نافی منفرد با محدودیت رشد جنین همراه بوده است.

یکی دیگر از ناهنجاری های عروقی بند ناف که چندان شایع نیست. شریان نافی جوش خورده با یک مجرای مشترک است. این عارضه ناشی از عدم جدایی دو شریان در جریان تکامل جنین می باشد. مجرای مشترک ممکن است در تمام طول بند ناف گسترش پیدا کند. اما در صورت ناقص بودن، معمولا در محل اتصال به جفت یافت می شود.

بند ناف چهار رگی نیز از دیگر اختلالات عروقی بند ناف می باشد. که در آن، بند ناف به جای 3 عروق خونی، 4 رگ دارد. شامل 2 ورید و 2 شریان. این اختلال بسیار نادر بوده و اهمیت آن هنوز مشخص نشده است.

اختلال در محل اتصال بند ناف:

بند ناف در حالت طبیعی به مرکز جفت متصل است، اما در مواردی ممکن است. به نواحی دیگر جفت بچسبد و از این نظز، دارای دسته بندی دیگری می باشد که عبارتند از:

اتصال حاشیه ای:

در این اتصال، بند ناف به حاشیه جفت می چسبد و جفت حاشیه ای یا جفت راکتی را به وجود می آورد. این مدل جفت ها در حاملگی های چند قلویی و به ویژه در بارداری های حاصل از روش های کمک باروری (مثل IVF) شایع تر است و ممکن است با نا هماهنگی وزنی قل ها همراه باشد.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

اتصال ولامنتوس:

نوع دیگری از این اختلالات، اتصال عروق بند ناف با مقداری فاصله از حاشیه جفت است. که در این حالت شاهد گسترش عروق بند ناف در پرده آمنیون هستیم. این عروق مستعد فشردگی و کاهش خونرسانی به جنین هستند. این نوع اختلال، اتصال ولامنتوس نام دارد و در ۱ درصد حاملگی ها دیده می شود. اتصال ولامنتوس در جفت سرراهی و بارداری های چند قلویی شیوع بیشتری دارد.

اتصال شاخه دار:

این نوع از اتصال بند ناف بسیار نادر می باشد. در این نوع اتصال، محل اتصال بند ناف به صفحه جفتی، موقعیت مرکزی دارد. اما عروق بند ناف با فاصله کمی قبل از متصل شدن به جفت، بافت محافظ و پوشاننده خود را از دست می دهند. در نتیجه این عروق مستعد فشردگی، پیچ خوردگی و آسیب هستند. به صورت کلی انواع اتصال های غیرطبیعی بند ناف موجب پارگی عروق بند ناف در جریان زایمان می شوند و از این نظر حائز اهمیت هستند.

---

مطالعه بیشتر:

انواع مختلف جفت بر اساس شکل جفت و محل اتصال

پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

تشخیص عوامل و درمان انواع پرولاپس بند ناف

آشنایی با سندرم آسپیراسیون مکونیوم (MAS)

مکونیوم در اصطلاح پزشکی به اولین مدفوع نوزاد گفته می شود. مکونیوم ماده ای به رنگ سبز تیره یا سیاه و غلیظ است که حاوی ترشحات دستگاه گوارش، مایع آمنیوتیک، اسید‌های صفراوی، صفرا، خون، مخاط، کلسترول، ترشحات لوزالمعده، ورنیکس کازئوزا (چربی های روی پوست جنین در هنگام تولد) و بقایای سلولی می باشد. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی سندرم آسپیراسیون مکونیوم (MAS) خواهیم پرداخت.

مکونیوم در سه ماهه سوم بارداری در دستگاه گوارش جنین تجمع می‌یابد و اولین ترشحات روده‌ای است که معمولا طی 48 ساعت اول و یا روزهای اول پس از تولد دفع می‌شود. اما گاهی ممکن است مکونیوم درون کیسه آب و در رحم مادر از دستگاه گوارش جنین دفع شود، به ویژه در مواردی که سن بارداری تکمیل شده یا زایمان دیررس اتفاق می‎افتد. این اتفاق با عوارض متعددی همراه است که در این مطلب به آن می پردازیم.

عوارض سندرم آسپیراسیون مکونیوم

همانطور که گفته شد گاهی ممکن است در اثر عوامل مختلف مانند ایجاد استرس یا فشار جنینی، مکونیوم درون کیسه آب دفع شود. در این شرایط ممکن است مکونیوم دفع شده موجود در مایع آمنیوتیک، توسط نوزاد استنشاق شده، وارد ریه او گردد و باعث ایجاد مشکلات تنفسی برای نوزاد شود. به این عارضه سندرم آسپیراسیون مکونیوم (MAS) گفته می شود.

گرچه سندرم آسپیراسیون مکونیوم خطرات جانی به همراه ندارد، اما می تواند باعث ایجاد عوارض و مشکلات جدی برای نوزاد شده و در صورت عدم درمان، ممکن است حتی منجر به مرگ نوزاد شود. خوشبختانه با انجام درمان، بیشتر نوزادان مبتلا به سندرم آسپیراسیون مکونیوم بهبود می‌یابند و اغلب دچار مشکل نخواهند شد.

مطلب پیشنهادی : تشخیص عوامل و درمان انواع پرولاپس بند ناف

مدفوع جنین یا مکونیوم از طریق ایجاد عوارض زیر می‌تواند تنفس را برای جنین دشوار کند:

• انسداد مجاری تنفسی؛
• تحریک مجاری تنفسی و آسیب به بافت ریه؛
• غیرفعال کردن سورفاکتانت (ماده‌ای از جنس چربی که به باز شدن ریه‌ها پس از تولد کمک می‌کند).

عوامل ایجاد کننده سندرم آسپیراسیون مکونیوم

ممکن است دفع مدفوع جنین به صورت فیزیولوژیک در اثر بلوغ جنین اتفاق بیفتد یا ناشی از استرس جنین در نتیجه هیپوکسی (کمبود اکسیژن) یا عفونت مادر باشد. از دیگر عواملی که باعث دفع مدفوع جنین در رحم می‌شوند می‌توان به نارسایی جفت، فشار خون مادر و پره اکلامپسی اشاره کرد. با این حال، مکانیسم دقیق دفع مکونیوم در کیسه آب و مایع آمنیوتیک هنوز به طور کامل مشخص نیست و ممکن است ترکیبی از چندین عامل باشد.

وقتی جنین در حین زایمان با استرسی مثل کمبود اکسیژن مواجه می‌شود، این اتفاق منجر به تحریک فعالیت کولون می شود. با تقویت حرکت روده و شل شدن اسفنکتر مقعدی، دفع مکونیوم رخ می دهد. طی حرکات تنفسی جنین در رحم یا چند تنفس اولیه پس از زایمان، ممکن است مدفوع جنین وارد ریه‌های جنین شده و سندرم آسپیراسیون مکونیوم اتفاق بی افتد. علاوه بر این موارد، آسپیراسیون مکونیوم، خود منجر به انسداد مجاری هوایی و کاهش شدید اکسیژن می شود، در نتیجه مجددا این سیکل اتفاق می‌افتد.
گرچه مکونیوم از اوایل بارداری در دستگاه گوارش جنین وجود دارد، اما سندرم آسپیراسیون مکونیوم معمولا در زایمان دیررس دیده می‌شود و بندرت قبل از هفته 34 بارداری اتفاق می‌افتد.

عوامل خطر ساز سندرم آسپیراسیون مکونیوم:

عوامل متعددی می توانند خطر سندرم آسپیراسیون مکونیوم را افزایش دهند که این عوامل عبارتند از:

• پیری جفت (به علت افزایش سن بارداری)؛
• زایمان دیررس؛
• کاهش اکسیژن‌رسانی و افزایش ضربان قلب جنین؛
• ابتلای مادر به دیابت؛
• زایمان دشوار یا زایمان طولانی؛
• فشار خون بالا در مادر باردار.

تشخیص سندرم آسپیراسیون مکونیوم:

مشاهده علائمی مانند زجر تنفسی در نوزادی که با رنگ تیره متولد شده و مایع آمنیوتیک آغشته به مدفوع جنین، اغلب برای تشخیص سندرم آسپیراسیون مکونیوم کافی می باشد. معمولا در صورت ایجاد این عارضه، ضربان قلب جنین طی پروسه لیبر (زایمان) بالا می‌رود. علاوه بر این، نوزادان متولد شده با این عارضه می‌توانند به عارضه‌های تنفسی مانند افزایش تعداد تنفس و سطح دی ‌اکسید کربن خون مبتلا شوند، به ویژه اگر مایع آمنیوتیک موجود در کیسه آب، مملو از مکونیوم غلیظ باشد.

گاهی تشخیص سندرم آسپیراسیون مکونیوم دشوار است زیرا ممکن است با بیماری‌ های دیگری مانند ذات الریه که باعث ناراحتی تنفسی می‌شوند، اشتباه گرفته شود. تصویربرداری با اشعه ایکس و انجام سونوگرافی ریه می‌توانند روش‌های سریع، آسان و ارزانی برای تشخیص بیماری های ریوی از جمله سندرم آسپیراسیون مکونیوم باشند.

درمان سندرم آسپیراسیون مکونیوم:

بیشتر نوزادان مبتلا به سندرم آسپیراسیون مکونیوم به هیچ درمانی (به غیر از مراقبت‌های معمول پس از زایمان) احتیاج ندارند، زیرا هیچ نشانه‌ای از ناراحتی تنفسی نخواهند داشت و فقط حدود 5٪ از نوزادان متولد شده با این سندرم، ممکن است وضعیت وخیمی داشته باشند. ضربان قلب جنین هم طی زایمان باید کنترل شود تا در صورت وخیم شدن وضعیت جنین، زایمان هر چه سریع‌تر انجام گیرد.
با این حال، نوزادان مبتلا، باید در بخش نوزادان بستری شده و تحت نظر باشند تا در صورت نیاز درمان مناسب برای آن‌ها ارائه شود. این بررسی‌ها شامل نظارت بر ضربان قلب، تعداد تنفس، میزان اشباع اکسیژن و گلوکز خون (برای تشخیص وخیم‌تر شدن اسیدوز تنفسی یا ایجاد افت قند خون) می‌باشد. به طور کلی، درمان سندرم آسپیراسیون مکونیوم معمولا ماهیت حمایتی دارد.

پیش‌آگهی از سندرم آسپیراسیون مکونیوم:

میزان مرگ و میر در اثر سندرم آسپیراسیون مکونیوم بر اساس یک مطالعه انجام شده، نزدیک به 2/1 درصد است. این میزان در کشور‌های در حال توسعه بیش از این مقدار است. اکثر نوزادان با پیش آگهی خوب و بدون داشتن عارضه جدی بهبود می‌یابند.
شناسایی زود هنگام عوامل خطر مرتبط با سندرم آسپیراسیون مکونیوم بسیار مهم است. متخصصان زنان و زایمان می‌توانند به شناسایی نوزادان در معرض خطر کمک کنند. همچنین زایمان باید در یک مرکز تخصصی با دسترسی به یک بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان انجام شود تا در صورت نیاز، مراقبت‌های کامل برای نوزاد انجام گیرد.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

عوارض طولانی مدت سندرم آسپیراسیون مکونیوم:

ریسک بروز بیماری‌های تنفسی در نوزادان مبتلا به آسپیراسیون مکونیوم بیشتر از جمعیت عادی است. همچنین این نوزادان در معرض مشکلات عصبی نیز هستند. این عارضه می‌تواند با لوله‌گذاری طولانی مدت، تهویه مکانیکی و نیاز طولانی مدت به اکسیژن مرتبط باشد.

پیشگیری از ایجاد سندرم آسپیراسیون مکونیوم

در دهه اخیر، میزان ایجاد سندرم آسپیراسیون مکونیوم به دلیل کاهش نرخ زایمان‌ دیررس (بیشتر از 40 هفته)، به طرز چشمگیری کاهش یافته است، اما همچنان روشی برای پیش‌گیری قطعی از آن وجود ندارد.

---

مطالعه بیشتر:

انواع مختلف جفت بر اساس شکل جفت و محل اتصال

پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

اهمیت مصرف آهن در بارداری

نحوه تشخیص عوامل و درمان انواع پرولاپس بند ناف

بند ناف ساختاری انعطاف پذیر و لوله ای شکل است که در طول بارداری، جنین را به مادر متصل می نماید، مواد مغذی را به جنین منتقل نموده و همچنین مواد زائد تولید شده در بارداری را از بدن جنین خارج می کند. بند ناف از دو شریان و یک ورید تشکیل شده است. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی عوامل و درمان انواع پرولاپس بند ناف خواهیم پرداخت.

چنانچه بند ناف پیش از جنین و از طریق سرویکس (دهانه رحم) وارد واژن شود به آن پرولاپس بند ناف یا افتادگی بند ناف می گویند. در نتیجه ممکن است در حین زایمان در مقابل بدن جنین گیر کرده، پایین تر از جنین قرار بگیرد و زودتر از جنین از واژن مادر خارج شود. تقریبا از هر 300 تولد، یک تولد با پرولاپس بند ناف یا افتادگی بند ناف همراه است. علت ایجاد پرولاپس بند ناف هنوز به طور دقیق مشخص نیست و مورد بحث می باشد. در پرولاپس بند ناف زایمان به صورت سزارین و هر چه سریعتر باید انجام شود در غیر اینصورت سبب مرگ جنین می شود.

مطلب پیشنهادی : انواع مختلف جفت بر اساس شکل جفت و محل اتصال

انواع مختلف پرولاپس بند ناف:

نمایش بند ناف:

در این حالت بند ناف بین عضو نمایش و سرویکس قرار می گیرد. نمایش بند ناف می تواند همراه با پاره شدن کیسه آب یا بدون پاره شدن کیسه آب باشد.

پرولاپس بند ناف ناقص:

در این حالت بند ناف از طرفین عضو نمایش (عضوی از جنین که در حین زایمان، زودتر مشخص می شود) پایین می آید، اما پایین تر از آن نمی رود.

پرولاپس بند ناف کامل:

در این حالت بند ناف از طرفین عضو نمایش پایین می آید و پایین تر از آن در لگن قرار می گیرد.

عوارض بروز پرولاپس بند ناف:

افتادگی بند ناف خطر بزرگی برای جنین ایجاد می کند زیرا در حین زایمان، جنین ممکن است بند ناف را تحت فشار قرار دهد و این امر می تواند سبب کاهش اکسیژن رسانی به جنین، ایجاد آسیب مغزی و حتی مرگ جنین شود.

دلایل ایجاد پرولاپس بند ناف:

شایع ترین علت پرولاپس بند ناف، پاره شدن کیسه آب حاوی مایع آمنیوتیک است. علاوه بر پارگی کیسه آب،

سایر علل پرولاپس بند ناف :

• زایمان زودرس؛
• بارداری چندقلویی؛
• افزایش مقدار مایع آمنیوتیک (پلی هیدروآمینوس)؛
• زایمان بریچ (زایمان با پا)؛
• بلند بودن بند ناف بیشتر از حد معمول.

تشخیص پرولاپس بند ناف:

پرولاپس بند ناف از چندین راه قابل تشخیص است. معمولا در حین زایمان، پزشک از مانیتور قلب جنین برای اندازه گیری ضربان قلب جنین و بررسی سلامت جنین استفاده می کند. در صورت ایجاد پرولاپس بند ناف، ضربان قلب جنین کاهش می یابد (ضربان قلب جنین کمتر از 120 بار در دقیقه). همچنین پزشک می تواند بند ناف افتاده را در هنگام معاینه لگن ببیند و یا بند ناف را با انگشتان خود لمس نماید. یکی دیگر از روش های تشخیص پرولاپس بند ناف، خونریزی واژینال یا خونریزی شدید به همراه پارگی کیسه آب است. پارگی کیسه آّب خود می تواند باعث ایجاد دکولمان جفت (جدا شدن جفت) یا وازوپرویا گردد.

درمان پرولاپس بند ناف:

پرولاپس بند ناف یکی از وضعیت های اورژانسی زنان و زایمان است که باید هر چه سریعتر درمان شود. در صورت ایجاد پرولاپس بند ناف، به دلیل خطر کاهش اکسیژن رسانی به جنین، بلافاصله پس از تشخیص باید درمان آغاز شود. در این صورت پزشک باید برای جلوگیری از اکسیژن رسانی کم به جنین و کاهش ضربان قلب جنین، جنین را از بند ناف دور نماید. حتی در برخی موارد باید فورا زایمان سزارین انجام شود.

اگر پرولاپس بند ناف به سرعت درمان شود، ممکن است هیچ آسیب دائمی ایجاد نکند. با این حال، هر چه درمان با تاخیر انجام گیرد، احتمال بروز مشکلاتی از قبیل آسیب مغزی یا مرگ مغزی برای نوزاد بیشتر خواهد بود.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

از روش های درمان پرولاپس بند ناف می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از وارد آوردن فشار بر بند ناف اجتناب شود؛
• بخش پایین آمده بند ناف با کمک دست به سمت بالا منتقل شود؛
• بیمار باید روی پهلوی چپ قرار بگیرد، زیرا در این صورت فشار از روی بند ناف برداشته می شود. همچنین به مادر توصیه می شود که یک بالش زیر باسن چپ خود بگذارد و یا در پوزیشن سجده قرار بگیرد تا لگن بالاتر از سطح بدن قرار داشته باشد؛
• استفاده از توکولیز (آرام کردن رحم)؛ اگر امکان قریب الوقوع زایمان وجود ندارد، با استفاده از داروهایی از قبیل تربوتالین، انقباضات رحمی متوقف می شود تا فشار روی بند ناف کاهش یابد. این روش در مواردی که ضربان قلب جنین غیر طبیعی باشد و آمادگی برای زایمان سزارین وجود داشته باشد، روش بسیار مفیدی است؛
• معمولا در این شرایط، زایمان به صورت زایمان سزارین اورژانسی انجام می شود؛
• اگر دهانه رحم بصورت کامل باز باشد ممکن است، تشویق بیمار به زایمان طبیعی و یا استفاده از ابزارهای کمکی برای انجام زایمان طبیعی نیز انجام گیرد.

---

مطالعه بیشتر:

عوارض و خطرات عفونت لیستریا در بارداری

پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

اهمیت مصرف آهن در بارداری

بررسی انواع مختلف جفت بر اساس شکل جفت و محل اتصال

جفت، عضوی بسیار مهم و ارگان ارتباطی میان مادر و جنین برای انتقال اکسیژن و مواد مورد نیاز جنین در طول دوران بارداری است. جفت حدود 470 گرم وزن دارد، دارای شکل گرد تا بیضی به قطر 22 سانتی متر است و ضخامت بخش مرکزی آن به 5/2 سانتیمتر می رسد. جفت از بخش های مختلف شامل بافت جفتی، پرده ها و بندناف سه رگی تشکیل می شود. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی انواع مختلف جفت بر اساس شکل جفت و محل اتصال خواهیم پرداخت.

جفت به وسیله بند ناف به جنین و از سمت دیگر به دیواره رحم متصل می باشد. تشکیل جفت در ناحیه ای از دیواره رحم که جنین لانه گزینی کرده است، انجام می گیرد. بر اساس محل تشکیل جفت (جایگاه اتصال به دیواره رحم) و شکل جفت، این ارگان به انواع مختلفی دسته بندی می شود. در این مطب به شرح انواع جفت می پردازیم.

انواع مختلف جفت از نظر محل اتصال به دیواره رحم:

جفت از نظر محل اتصال جنین به رحم در هنگام لانه گزینی و در نهایت، محل تشکیل به چهار نوع مختلف دسته بندی می شود که عبارتند از:

جفت پایین یا سرراهی (Low lying):

پایین ترین قسمت رحم، دهانه رحم (سرویکس) نام دارد. جفت سرراهی جفتی است که به پایین ترین قسمت رحم چسبیده و یکی از شرایط بارداری است که ممکن است با عوارضی همراه باشد. در موارد جفت سرراهی، احتمال خونریزی بدون درد وجود دارد و این حالت در واقع یکی از اختلالات جفتی محسوب می شود. در موارد جفت سرراهی، امکان انجام زایمان طبیعی وجود ندارد و زایمان باید به روش سزارین انجام شود.

مطلب پیشنهادی : اهمیت مصرف آهن در بارداری

جفت قدامی (Anterior):

جفت قدامی به قسمت جلویی رحم چسبیده و جفت دقیقا بین جنین و دیواره شکم مادر قرار دارد. مادرانی که جفت قدامی دارند ممکن است در طول بارداری کمتر متوجه حرکات جنین از روی شکم شوند. جفت قدامی یکی از حالت های طبیعی جفت بوده و مشکلی برای بارداری و زایمان ایجاد نمی کند.

جفت خلفی (Posterior):

یکی دیگر از انواع جفت بر اساس مل قرار گیری، جفت خلفی می باشد. در جفت خلفی، جفت به دیواره پشتی رحم چسبده است و جنین بین جفت و دیواره شکم مادر قرار دارد. جفت خلفی نیز کاملا طبیعی بوده و سبب بروز اختلال در بارداری یا زایمان نمی شود.

جفت جانبی (Lateral):

جفت جانبی یا لترال به مواردی گفته می شود که جفت در دیواره های کناری رحم (راست یا چپ) تشکیل شود. جفت جانبی نیز کاملا طبیعی بوده و مشکلی برای بارداری، جنین و زایمان به وجود نمی آورد.

جفت فوندال (Fondal):

به قله رحم یا بالاترین قسمت رحم اصطلاحا فوندال گفته می شود. جفت فوندال یکی از انواع جفت است که به قله رحم چسبیده است. جفت فوندال هیچ عارضه ای برای بارداری و زایمان به همراه ندارد و طبیعی می باشد.

انواع مختلف جفت از نظر شکل:

جفت جنین از نظر شکل ظاهری نیز به انواع مختلفی دسته بندی می شود. اشکالی از جفت وجود دارند که غیر طبیعی بوده و از نظر شکل یا عملکرد، دارای اختلالاتی می باشند. این دسته بندی بر اساس شکل جفت، شامل موارد زیر است:

جفت دو لوبی:

شکل جفت در موارد ناشایع ممکن است به صورت دو قسمت گرد و تقریبا مساوی باشد و بند ناف بین دو لوب جفت اتصال یابد. به این حالت، جفت دو لوبی گفته می شود.

جفت چند لوبی:

اگر جفت حاوی سه یا بیش از سه لوب هم اندازه داشته باشد، جفت چند لوبی نام دارد. این شکل جفت بسیار نادر می باشد.

جفت با لوب فرعی:

گاهی ممکن است با وجود جفت اصلی، یک جفت فرعی در پرده ها با مقداری فاصله از جفت اصلی تشکیل شود. این لوب ها داری عروقی هستند که از میان پرده ها عبور می کنند. اگر این عروق روی سرویکس قرار بگیرند، ممکن است دچار پارگی شده و سبب خونریزی خطرناک جنینی شوند. همچنین ممکن است یک جفت فرعی پس از زایمان در رحم باقی بماند و موجب خونریزی پس از زایمان و حتی عفونت در دوره نفاس (بعد از زایمان) شود.

جفت غشایی:

شکل جفت طبیعی حاوی پرز های بسیار زیادی است که همگی در کنار هم جمع شده اند. در جفت غشایی این پرز ها روی پرده های جنین قرار گرفته اند و به شکل ساختار غشایی نازکی در می آیند که تمام محیط کوریون را اشغال می کند. به علت وجود رگ های خونی داخل این پرز ها، در صورتی که پارگی پرده ها صورت بگیرد، ممکن است شاهد خونریزی شدیدی باشیم.

جفت حلقوی:

این نوع جفت، شکل حلقوی دارد و حلقه ای ناقص یا کامل از بافت جفت دیده می شود. این اختلال جفتی سبب افزایش احتمال خونریزی قبل و بعد از زایمان و محدودیت رشد جنین می گردد.

جفت منفذ دار، غربالی یا مشبک:

در این نوع از جفت ممکن است حفره ای واقعی در جفت وجود داشته باشد، اما در اکثر موارد این شکاف فقط بافت پرزی را درگیر می کند. جفت منفذ دار ممکن است این اشتباه را به وجود آورد که قسمتی از جفت درون رحم باقی مانده است.

جفت راکتی (bateldore):

جفت راکتی نوعی از جفت است که بند ناف به جای قسمت مرکزی جفت، به حاشیه جفت متصل می گردد.

جفت بادبزنی یا ولامنتوس:

در این شکل جفت، عروق خونی جفت به جای اینکه درون جفت قرار داشته باشند، در بیرون آن تشکیل شده و احتمال خونریزی و پارگی عروق جفت در حین فرآیند زایمان، بالا می باشد. جفت بادبزنی از نادرترین انواع جفت است و از هر یک میلیون بارداری، یک مورد دارای این اختلال می‌باشند.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

جفت بزرگ:

جفت هایی که ضخامت آن ها بیش از 4 سانتی متر است، جفت بزرگ یا پلاسنتومگالی نامیده می شوند.

جفت اکستراکوریال:

در این نوع از جفت، صفحه کوریونی یا جنینی از صفحه قاعده ای کوچکتر بوده و در نتیجه چند میلیمتر از اطراف جفت، بدون پوشش می ماند. این شکل جفت خود به دو صورت جفت خندقی یا circumvallate و جفت حاشیه بندی شده یا circummarginate وجود دارد. در موارد جفت خندقی خطر خونریزی قبل از زایمان، زایمان زودرس، مرگ جنین و یا ایجاد ناهنجاری های جنینی وجود دارد.

چسبندگی جفت:

در مواردی که بافت جفت تا عمق بیشتری به درون دیواره رحم (آندومتر) نفوذ کند، سبب ایجاد عارضه ای به نام چسبندگی جفت می شود. در موارد جفت سرراهی (پلاسنتا پرویا) یا مواقعی که لانه گزینی جنین روی محل برش سزارین قبلی انجام شده باشد، احتمال ایجاد چسبندگی جفت افزایش می یابد. عارضه چسبندگی جفت، بر اساس میزان نفوذ و عمق چسبندگی به انواع جفت آکرتا، جفت اینکرتا و جفت پرکرتا تقسیم می گردد. خونریزی شدید یکی از عوارض این اختلال است.

---

مطالعه بیشتر:

عوارض و خطرات عفونت لیستریا در بارداری

پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

بررسی تغییرات فیزیولوژیک دستگاه ادراری در دوران بارداری

بررسی اهمیت مصرف آهن در بارداری

در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی اهمیت مصرف آهن در بارداری خواهیم پرداخت. بدن از آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده می کند. ماده ای که در گلبول های قرمز خون اکسیژن را به سراسر بدن منتقل می کند. در دوران بارداری، بدن خون و اکسیژن را به جنین می رساند، بنابراین تقاضا مصرف آهن در دوران بارداری افزایش می یابد. در واقع در این دوران حدود دو برابر آهن نسبت به زمانی که باردار نیستید ( 27 میلی گرم در روز ) نیاز دارید. به طور کلی، اکثر زنانی که ذخایر آهن کافی دارند، ویتامین دوران بارداری مصرف می‌کنند و رژیم غذایی معمولی دارند، احتمالاً نیازی به مکمل آهن ندارند.

با این حال، طبق گفته انجمن بارداری آمریکا، حدود 15 تا 25 درصد از زنان ایالات متحده در دوران بارداری دچار کمبود آهن می شوند که به آن کم خونی نیز گفته می شود. کم خونی یا همان فقر آهن شدید خطرناک است. در بدترین حالت، می تواند باعث زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و مرگ و میر نوزادان و مادران شود.

مطلب پیشنهادی : عوارض و خطرات عفونت لیستریا در بارداری

کم خونی به کاهش غلظت هموگلوبین گفته می شود. اگرچه کمبود آهن شایع ترین علت کم خونی است، اما عفونت، عوامل ژنتیکی و بسیاری از شرایط دیگر نیز می توانند منجر به کم خونی شوند. فقر آهن در بیشتر موارد باعث می‌شود که احساس تنبلی، خستگی، سبکی سر و سرگیجه شود. بنابراین حتماً علائم غیرعادی، از جمله خستگی که به طور جدی فعالیت های مادر باردار را مختل می کند ، نیاز به بررسی دارد.

مقدار مجاز مصرف قرص آهن در بارداری

آهن مورد نیاز در بارداری از طریق تغذیه و مکمل آهن تامین می شود. خطر کمی برای دریافت آهن بیش از حد در دوران بارداری وجود دارد، به خصوص اگر سطح آهن خون مادر باردار قبلاً پایین باشد. بنابراین فقط به توصیه های پزشک برای مصرف قرص آهن در بارداری توجه کنید. افزایش مصرف آهن در بارداری می تواند باعث یبوست شود. یبوست یک علامت رایج در دوران بارداری است، با این حال به دلیل اهمیت مصرف آهن در بارداری، بسیاری از مکمل های آهن که در دوران بارداری استفاده می شوند حاوی نرم کننده مدفوع هستند تا از بروز هر گونه مشکلی جلوگیری کنند.

پیشگیری از کم خونی در بارداری با افزودن آهن به رژیم غذایی

هر مادر بارداری از اهمیت مصرف آهن در حاملگی آگاه است. برای جلوگیری از کم خونی در بارداری علاوه بر مصرف مکمل، افزایش میزان آهن دریافتی از رژیم غذایی نیز واجب است. با این حال، همه غذاهای حاوی آهن برابر نیستند. دو نوع آهن وجود دارد:

• هِم؛
• غیرهِم.

آهن غیر هِم بیشتر در حبوبات، سبزیجات، میوه های خشک، تخم مرغ، غلات کامل و محصولات غنی شده با آهن یافت می شود. آهن هِم از منابع حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی و مرغ به دست می آید. جالب است که آنچه همراه با آهن مصرف می‌کنید می‌تواند بر میزان جذب این ماده معدنی توسط بدن تأثیر بگذارد. مصرف قرص آهن در بارداری یا خوردن غذاهای غنی از آهن، همراه با مواد حاوی کلسیم مانند شیر یا پنیر در واقع می تواند توانایی بدن شما را برای جذب آن کاهش دهد. از سوی دیگر، مصرف آهن با نوعی اسید مانند یک لیوان آب پرتقال یا گوجه‌ فرنگی می‌تواند جذب آن را افزایش دهد و از فقر آهن در بارداری جلوگیری کند. خوردن ویتامین C (اسید اسکوربیک) همزمان با آهن، به میزان قابل توجهی جذب آن را افزایش می دهد.

اهمیت آهن در دوران بارداری:

بدن شما از آهن برای ساختن خون اضافی (هموگلوبین) شما و جنین در دوران بارداری استفاده می کند. در میان انسان های سالم، زنان باردار و نوزادان به سرعت در حال رشد و در برابر کمبود آهن آسیب پذیرتر هستند. در طول بارداری، آهن در درجه اول برای تامین جنین و جفت در حال رشد و افزایش توده گلبول قرمز مادر مورد نیاز است.

کمبود آهن در بین زنان باردار در کشورهای صنعتی رایج است. همان طور که مطالعات متعدد نشان می دهند که غلظت هموگلوبین در نیمه آخر بارداری در زنانی که مکمل آهن دریافت کرده اند بیشتر از زنانی است که دارونما دریافت کرده و یا مکملی مصرف نمی کنند.

آهن برای تولید هموگلوبین، که در رساندن اکسیژن از ریه‌ ها به بافت‌های بدن عمل می‌کند. و برای سنتز آنزیم‌های آهن، که برای استفاده از اکسیژن برای تولید انرژی سلولی لازم هستند، ضروری است. دریافت آهن کافی می تواند از وضعیت کم گلبول های قرمز خون که می تواند باعث ایجاد احساس خستگی در شما شود، جلوگیری کند که به آن کم خونی فقر آهن می گویند. داشتن کم خونی می تواند باعث شود که کودک شما خیلی کوچک یا خیلی زود به دنیا بیاید.

کم خونی و فقر آهن پس از زایمان:

حتی اگر فردی به کم خونی در بارداری یا فقر آهن در بارداری مبتلا شود. احتمالاً پس از زایمان این کم خونی یا فقر آهن برطرف می شود. تا شش هفته پس از زایمان، سطح آهن اکثر زنان به حالت عادی باز می گردد. اما اگر سطح آهن همچنان پایین بود، مصرف آهن در رژیم غذایی و قرص آهن باید ادامه پیدا کند.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

درمان کم خونی در بارداری:

خوردن غذاهای غنی از آهن و مصرف آهن اضافی طبق توصیه پزشک می تواند به کنترل سطح آهن شما کمک کند و مانع از فقر آهن در بارداری گردد. در طول بارداری روزانه به حداقل ۲۷ میلی گرم آهن نیاز دارید. در دوران شیردهی، اگر 19 سال یا بیشتر دارید، روزانه حداقل 9 میلی گرم آهن دریافت کنید. مادران شیرده 18 ساله و کمتر به 10 میلی گرم آهن نیاز دارند.

درمان کم خونی در بارداری با مصرف مکمل آهن با دوز کم (30 میلی گرم در روز) شروع می شود. در بیشتر موارد، این مقدار آهن را در ویتامین دوران بارداری موجود است. در موارد کم خونی شدید ممکن است دوز دارو افزایش یابد. درمان کم خونی در بارداری فقط به قرص آهن ختم نمی شود و ممکن است نوع دارو تجویزی و روش مصرف دارو متفاوت باشد. پس قطعا در این موارد از خود درمانی پرهیز کنید.

---

مطالعه بیشتر:

علل ، علائم و شناسایی وضعیت بریچ در زایمان

پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

بررسی تغییرات فیزیولوژیک دستگاه ادراری در دوران بارداری

بررسی عوارض و خطرات عفونت لیستریا در بارداری

لیستریا مونوسیتوژنز نوعی باکتری است که باعث ایجاد عفونت لیستریایی (لیستریوز) می گردد. باکتری لیستریا مونوسیتوژنز در خاک، گرد و غبار، آب، مواد غذایی فرآوری شده، گوشت خام و فضولات حیوانی یافت می شود. بیشتر موارد لیستریوز به دلیل خوردن غذای آلوده به باکتری لیستریا مونوسیتوژنز ایجاد می شود. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی عوارض و خطرات عفونت لیستریا در بارداری خواهیم پرداخت.

لیستریوز در اکثر موارد یک بیماری خفیف ایجاد می کند. زنان باردار 10 برابر بیشتر از سایر افراد جامعه دچار لیستریوز می شوند، اما عفونت باکتریایی لیستریا می تواند در جنین یا نوزادان تازه متولد شده از مادر آلوده به لیستریا نیز بیماری جدی ایجاد نماید. عفونت لیستریا در بارداری می تواند باعث سقط جنین یا مرده زایی، زایمان زودرس، پنومونی (ذات الریه) و مرگ در نوزادان شود. به همین دلیل، پیشگیری از عفونت باکتریایی لیستریا در بارداری بسیار مهم است.

زنان باردار باید از مصرف غذاهایی مانند هات داگ،گوشت شیرین و پنیرهای نرم خودداری کنند تا خطر ابتلا به لیستریا در بارداری را کاهش دهند. درک روش صحیح تهیه غذای سالم و استفاده از دستورالعمل های ایمنی غذایی می تواند در جلوگیری از ابتلا به عفونت لیستریا در بارداری موثر باشد.

مطلب پیشنهادی : پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

عفونت لیستریا در بارداری چیست؟

در افراد بالغی که باردار نیستند، خوردن غذای آلوده به لیستریا معمولا مشکلی ایجاد نمی کند. لیستریوز در افراد بالغ غیر باردار نادر است، اما عفونت لیستریا در زنان باردار تا 20 برابر بیشتر است. جنین به عفونت باکتریایی بسیار حساس است. عفونت می تواند به جفت منتقل شود و باعث سقط جنین یا زایمان زودرس گردد. عفونت لیستریوز اغلب برای نوزاد کشنده است.

علائم وجود لیستریا:

علائم لیستیریا ممکن است از دو روز تا دو ماه پس از تماس با باکتری شروع شود. افراد بالغ سالمی که باردار نیستند هیچ علامتی ندارند. علائم لیستریا در بارداری ممکن است مشابه علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی باشد. سایر علائم لیستریا در بارداری عبارتند از:

• تب در بارداری؛
• سردرد؛
• درد عضلانی؛
• لرز؛
• حالت تهوع؛
• استفراغ؛
• گرفتگی عضلات گردن؛
• گیجی.

در صورت مشاهده هریک از علائم فوق مانند تب در بارداری، مادر باردار باید با پزشک خود تماس بگیرد. ممکن است گاهی خانم باردار مبتلا به لیستریوز حال عمومی خیلی بدی نداشته باشد، اما بدون آنکه متوجه باشد می تواند عفونت را به جنین خود منتقل نماید.

دلایل ابتلا به لیستریا در بارداری

باکتری لیستریا مونوسیتوژنز در آب، خاک و هوا یافت می شود. در نتیجه سبزیجات نیز می توانند از طریق خاک، آلوده شوند. هرچند که حیوانات با لیستریا بیمار نمی شوند اما معمولا ناقل بیماری هستند، به همین دلیل لیستریا در گوشت خام و لبنیات غیر پاستوریزه نیز یافت می شود. عفونت لیستریوز با پختن و پاستوریزاسیون از بین می رود. باکتری لیستریا مونوسیتوژنز یک باکتری غیر معمول است زیرا می تواند در دمای یخچال بخوبی رشد کند. همان طور که پیش تر گفته شد، انسان ها معمولا با خوردن مواد غذایی آلوده به عفونت باکتریایی لیستریا مبتلا می شوند. موارد زیر می توانند انسان را به لیستریوز مبتلا کنند:

• گوشت، ماهی و مرغ؛
• لبنیات غیر پاستوریزه؛
• محصولات پنیر نرم؛
• میوه ها و سبزیجات حاصل از خاک یا کود آلوده؛
• بسته بندی مواد غذایی در شرایط غیر بهداشتی.

عوامل خطر ابتلا به لیستریا:

زنان در صورت داشتن شرایط خاص، بیشتر در معرض ابتلا به لیستریا هستند. این موارد عبارتند از:

• ابتلا به دیابت؛
• مصرف داروهای استروئید؛
• ابتلا به ویروس HIV؛
• اسپلنکتومی (عمل جراحی برداشتن طحال)؛
• سرطان؛
• اعتیاد به الکل؛
• وجود نقص در سیستم ایمنی؛
• استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی.

البته لازم به ذکر است که در بسیاری از زنان سالم، لیستریا در بارداری ایجاد می شود.

تشخیص لیستریا در بارداری:

اگر خانمی باردار باشد و تب در بارداری یا علائمی شبیه به آنفولانزا داشته باشد، ممکن است نشانه لیستریوز باشد. تشخیص عفونت لیستریا دشوار است و علائم ممکن است حداقل دو ماه پس از خوردن مواد غذایی آلوده ظاهر شوند. تشخیص لیستریا در بارداری معمولا با آزمایش کشت خون انجام می شود. بیمار ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد که به تشخیص عفونت کمک کند. آماده شدن نتیجه آزمایش خون ممکن است دو روز طول بکشد. از آنجا که ابتلا به لیستریا در بارداری تاثیر جدی بر روی سلامت جنین دارد، ممکن است پزشک پیش از نتیجه آزمایش، درمان لیستریوز را شروع کند.

عوارض لیستریا در بارداری:

از جمله عوارض ابتلا به لیستریا در بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سقط جنین؛
• مرده زایی؛
• زایمان زودرس؛
• وزن کم نوزاد هنگام تولد؛
• مرگ جنین.

در برخی موارد، ابتلا به عفونت لیستریا در بارداری می تواند عوارضی را در مادر باردار ایجاد نماید که عبارتند از:

• مننژیت باکتریایی؛
• سپتی سمی.

عوارض نوزادی عفونت لیستریا شامل موارد زیر است:

• ناتوانی ذهنی؛
• فلج؛
• تشنج؛
• کوری؛
• مشکلات مغزی؛
• بیماری کلیوی؛
• بیماری قلبی؛
• پنومونی (ذات الریه)؛
• سپتی سمی (عفونت خونی)؛
• منژیت باکتریایی؛
• مرگ.

درمان لیستریا در بارداری:

رایج ترین درمان لیستریا در بارداری، مصرف آنتی بیوتیک است و پزشک معمولا برای درمان، پنی سیلین تجویز می کند. در صورت حساسیت به پنی سیلین در بارداری، مصرف آنتی بیوتیک دیگری بجای پنی سیلین تجویز می گردد. مصرف آنتی بیوتیک برای درمان نوزادان مبتلا به لیستریا نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

عفونت باکتریایی لیستریا در نوزادان:

معمولا بیماری لیستریوز در نوزادان شدید است و بر اساس برخی منابع، میزان مرگ و میر ناشی از لیستریوز در نوزادان، 20 تا 30 درصد است. درمان زود هنگام با مصرف آنتی بیوتیک مانع ایجاد عفونت جنینی و سایر عوارض شدید در نوزادان می شود. البته لازم به ذکر است که تمام نوزادانی که از مادران آلوده به لیستریوز به دنیا می آیند، به لیستریوز مبتلا نمی شوند.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

پیشگیری از لیستریا در بارداری:

رعایت برخی موارد می تواند سبب پیشگیری از ابتلا به لیستریا در بارداری شود. برای پیشگیری از لیستریوز در بارداری باید از موارد زیر اجتناب نمود:

• مصرف هات داگ، گوشت پخته شده در دمای کمتر از حدود 74 درجه سانتیگراد؛
• گوشت نگهداری شده در فریزر؛
• نشستن مواد غذایی خام؛
• شیر خام (غیر پاستوریزه)؛
• غذاهای دریایی دودی؛
• پنیر های نرم غیر پاستوریزه مانند پنیر فتا (پنیرهایی مانند پنیر چدار و موزارلا که ساختار سفتی دارند و پنیرهای پاستوریزه مانند پنیرهای خامه ای برای مصرف مناسب هستند).

البته در موارد نادر، گوشت پخته شده نیز ممکن است باعث انتقال لیستریا شود. همچنین رعایت دستورالعمل های زیر برای جلوگیری از ابتلا به عفونت لیستریا در بارداری مهم هستند:

• میوه ها و سبزیجات کاملا شسته شود، حتی در صورت کندن پوست میوه؛
• میوه هایی مانند خریزه و خیار پیش از مصرف خوب شسته شوند؛
• برچسب مواد تشکیل دهنده خوانده شود؛
• تاریخ انقضای مواد غذایی مشخص باشد؛
• دست ها مرتب شسته شوند؛
• سطوح آشپزخانه تمیز نگه داشته شوند؛
• دمای یخچال کمتر از 4 درجه سانتی گراد باشد؛
• یخچال مرتب تمیز شود؛
• غذا در دمای مناسب پخته شود؛
• مواد غذایی فاسد شدنی حداکثر دو ساعت پس از آماده سازی، در یخچال قرار داده شوند و در غیر این صورت دور ریخته شوند.

سخن پایانی

عفونت لیستریوز بسیار شایع است و همیشه نمی توان از ابتلا به لیستریا در بارداری و دوران غیر بارداری جلوگیری کرد. زنانی که دارای علائم لیستریا در بارداری هستند باید حتما به پزشک خود مراجعه کنند.

---

مطالعه بیشتر:

علل ، علائم و شناسایی وضعیت بریچ در زایمان

روش های درمانی سرطان لوله فالوپ

بررسی تغییرات فیزیولوژیک دستگاه ادراری در دوران بارداری

 

روش پیشگیری از عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت

داشتن جفت سالم در دوران بارداری حیاتی است زیرا این جفت است که اکسیژن و مواد مغذی را به جنین می رساند و مواد زائد را از بین می‌برد. پیر شدن یا کلسیفیکاسیون جفت در بارداری شرایطی است که در آن آهسته اما پیوسته رسوب کلسیم در جفت به وجود می آید. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی عوامل و علائم کلسیفه شدن یا پیر شدن جفت خواهیم پرداخت.

جفت پیر می‌تواند منجر به کاهش جریان خون در جفت و اختلال در گردش خون و رشد جنین شود. وجود کلسیفیکاسیون جفت در اواخر بارداری طبیعی است، اما اگر این مسئله قبل از هفته سی و ششم بارداری رخ دهد، می‌تواند منجر به تغییرات پاتولوژیک و غیرعادی در مادر و جنین شود. زیرا توانایی جفت در تامین اکسیژن و غذا به جنین کاهش می‌یابد و نفس کشیدن در رحم مادر یا حتی دریافت تغذیه از مادر برای جنین دشوار خواهد شد.

علل پیر شدن جفت

کلسیفه شدن جفت یک فرآیند فیزیولوژیک است و بیش از ۵۰ درصد جفت‌ها در دوران بارداری به ویژه اواخر بارداری دچار درجاتی از کلسیفیکاسیون می‌شوند.

مطلب پیشنهادی : بررسی تغییرات فیزیولوژیک دستگاه ادراری در دوران بارداری

مطالعات نشان داده‌اند که علل احتمالی ایجاد جفت پیر عبارتند از:

• مصرف سیگار؛
• فشار خون بالا ناشی از بارداری؛
• وجود باکتری‌های خاص در جفت؛
• عوامل محیطی از جمله قرار گرفتن در معرض تشعشعات؛
• واکنش به دارو (آنتی اسیدها) یا مکمل‌های ویتامین (کلسیم بیش از حد)؛
• استرس.

علائم جفت پیر شده

جفت پیر شده، به ندرت علامت بالینی ایجاد می‌کند. یکی از رایج‌ترین علائمی که زنان مبتلا به جفت کلسیفه توصیف می‌کنند این است که به نظرشان می‌رسد جنین کمتر از حد طبیعی حرکت می‌کند. سایر علائم احتمالی داشتن جفت کلسیفه شامل خونریزی واژینال، انقباضات رحمی یا درد در ناحیه شکم یا کمر است. همچنین ممکن است شکم فرد آن طور که باید رشد نکند، که می‌تواند نشان دهنده محدودیت در رشد جنین باشد.

تشخیص جفت پیر شده در بارداری

علائم بالینی آشکار پیر شدن جفت بسیار کم است و گرید جفت فقط در سونوگرافی قابل تشخیص است. با این حال با سونوگرافی هم تخمین سن دقیق یا کلسیفیکاسیون جفت تا حدی دشوار است. رادیولوژیست‌های آموزش دیده که سونوگرافی انجام می‌دهند ممکن است بتوانند سن تقریبی و گرید جفت را از طریق تصاویر سونوگرافی تخمین بزنند، اما پزشکان مختلف ممکن است تفسیرهای متفاوتی از یک تصویر داشته باشند.

عوارض جفت پیر شده طی بارداری

کلسیفیکاسیون جفت در اواخر دوران بارداری طبیعی است. در واقع، شروع کلسیفیکاسیون جفت می‌تواند به این معنی باشد که فرد به زمان زایمان خود نزدیک شده است. با این حال، کلسیفیکاسیون قبل از هفته سی و ششم می‌تواند مشکلاتی برای نوزاد ایجاد کند از جمله:

• وزن کم هنگام تولد؛
• زایمان زودرس؛
• امتیاز آپگار پایین؛
• خونریزی پس از زایمان؛
• جدا شدن زودرس جفت؛
• مرده زایی.

با مداخله فوری پزشکی و نظارت مستمر مادر و نوزاد می‌توان از این عوارض پیشگیری کرد.

مراحل مختلف پیر شدن جفت

کلسیفیکاسیون جفت قبل از هفته ۳۲

اگر کلسیفیکاسیون قبل از هفته ۳۲ بارداری شروع شود، کلسیفیکاسیون زودرس جفت نامیده می‌شود. شروع کلسیفیکاسیون در این دوره از بارداری می‌تواند برای مادر و جنین بسیار خطرناک باشد. مادر ممکن است خونریزی پس از زایمان و جدا شدن زودرس جفت را تجربه کند. نوزاد هم ممکن است نارس به دنیا بیاید و انواع خطرات مرتبط با زایمان زودرس را تجربه کند. معمولا این نوزادان هنگام تولد نمره آپگار بسیار پایینی دارند و وزن آن‌ها پایین‎تر از حد نرمال است.

جفت کلسیفیه بین ۲۸ تا ۳۶ هفته

زنان باردار که از فشار خون بالا، دیابت، اختلالات کلیوی، کم خونی، مشکلات قلبی و غیره رنج می‌برند یا به عبارتی زنان دارای حاملگی‌های پرخطر بیشتر از زنان دارای حاملگی‌های کم‌خطر یا حاملگی‌های طبیعی در معرض خطر این مشکل قرار دارند. از این رو، بررسی‌های سونوگرافیک که کلسیفیکاسیون جفت را در این بازه زمانی نشان می‌دهد، می‌تواند به شناسایی حاملگی‌های پرخطر کمک کند.

کلسیفیکاسیون در این مرحله از بارداری می‌تواند منجر به پیامدهای نامطلوب برای مادر و جنین، مانند تولد نوزاد کم وزن شود. در موارد نادر، جنین ممکن است در رحم مادر بمیرد.

کلسیفیکاسیون جفت از هفته ۳۷ تا ۴۲

کلسیفیکاسیون جفت در حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد از بارداری‌های طبیعی دیده می‌شود. با این حال، تصور می‌شود که از اهمیت بالینی کمی برخوردار باشد. کلسیفیکاسیون جفت از هفته 37 به بعد را می‌توان ایمن نامید. زیرا جنین کاملا بالغ است و با هیچ خطری مواجه نمی‌شود. وزن نوزادان هنگام تولد معمولاً طبیعی است و پزشکان آن را برای مادر یا نوزاد خطرناک نمی‌دانند. با این حال، نوزادان باید قبل از هفته ۴۲ به دنیا بیایند، زیرا بالارفتن گرید جفت باعث می‌شود جفت قادر به رساندن غذا و اکسیژن به جنین نباشد. تامین ناکافی اکسیژن نیز می‌تواند خطراتی را برای مغز کودک ایجاد کرده و به او آسیب برساند.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

پیشگیری از کلسیفیکاسیون جفت

علت دقیق کلسیفیکاسیون جفت مشخص نیست. یکی از دلایل اصلی کلسیفیه شدن جفت سیگار کشیدن در دوران بارداری است. بنابراین، مهم است که زنان باردار در دوران بارداری سیگار نکشند و یا در معرض دود سیگار هم نباشند. اما متاسفانه هیچ راه قطعی برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد.

با این حال، مصرف منظم ویتامین‌ها، مواد مغذی و مواد غذایی سالم حاوی آنتی اکسیدان می‌تواند پیری زودرس جفت را متوقف کند. مخصوصاً غذاهای حاوی ویتامین E، ویتامین C و بتاکاروتن باید به مقدار بیشتری مصرف شوند تا از این وضعیت جدی در دوران بارداری جلوگیری شود. این عارضه بیشتر زنانی را که در سنین پایین باردار می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین، اجتناب از بارداری تا زمانی که بدن شما بالغ شود، می‌تواند راهی برای جلوگیری از پیری زودرس جفت باشد.

---

مطالعه بیشتر:

علل ، علائم و شناسایی وضعیت بریچ در زایمان

روش های درمانی سرطان لوله فالوپ

شناسایی و درمان عوامل و علائم بارداری شیمیایی

 

آشنایی با تغییرات فیزیولوژیک دستگاه ادراری در دوران بارداری

اندام‌های دستگاه ادراری هر فرد شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و پیشابراه است. در دوران بارداری تغییراتی در هر قسمت از دستگاه ادراری فرد رخ می‌دهد که کاملا طبیعی هستند. این تغییرات که برای انطباق با شرایط جدید در دوران بارداری صورت می‌گیرند شامل بزرگ شدن کلیه ها، اتساع حالب‌ها و همچنین ایجاد عوارضی مانند سوزش ادرار، تکرر ادرار و … است. در ادامه این مقاله از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی تغییرات فیزیولوژیک دستگاه ادراری در دوران بارداری خواهیم پرداخت.

تغییرات کلیه ها در بارداری

تغییرات کلیه ها در بارداری شامل بزرگ شدن کلیه ها و افزایش میزان تصفیه (فیلتراسیون) می باشد.

بزرگ شدن کلیه ها در دوران بارداری:

به طور کلی هر عضوی از بدن که بیشتر فعالیت کند، بزرگ تر می‌شود و علت بزرگ شدن کلیه ها نیز همین موضوع است. در دوران بارداری، اندازه‌ی کلیه‌ها به علت افزایش فعالیت آن ها، حدود 5/1 سانتی‌متر افزایش می‌یابد.

مطلب پیشنهادی : علل ، علائم و شناسایی وضعیت بریچ در زایمان

افزایش فیلتراسیون کلیه ها در بارداری:

در دوران بارداری فیلتراسیون کلیه ها تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. این افزایش فیلتراسیون ناشی از دو عامل اصلی است:

• رقیق شدن خون در اثر افزایش حجم خون و همچنین کاهش غلظت پروتئین‌ها؛
• افزایش 80 درصدی جریان خون (پلاسما) به کلیه ها.

به همین علت تقریبا ۶۰ درصد زنان در دوران بارداری دچار تکرر ادرار می‌شوند. هورمون ریلاکسین به عنوان واسطه عمل کرده و در افزایش جریان خون کلیه در بارداری، نقش کلیدی دارد. همچنین میزان دفع ادراری اسیدهای آمینه و ویتامین‌های محلول در آب نیز در زنان باردار بیشتر از سایرین است.

چگونگی عملکرد کلیه ها در بارداری

در دوران بارداری، میزان کراتینین موجود در خون مادر از میانگین 0.7 به 0.5 میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش می‌‌‌‌یابد. میزان 0.9 میلی‌گرم در دسی لیتر یا بیشتر کراتینین در بارداری، نشانه ای از وجود بیماری زمینه ای کلیه بوده و در این موارد، به انجام بررسی‌های بیشتر نیاز است. این حد آستانه در زنان غیر باردار بیشتر است و علت این موضوع، افزایش میزان تصفیه و دفع کراتینین از کلیه ها در زنان باردار است.

در طول روز، بدن زنان باردار معمولا دچار تجمع مایع و ادم (تورم) می‌شود و در شب و حالت درازکش، این مایع به حرکت در آمده و از طریق کلیه ها دفع می‌شود در نتیجه ممکن است سبب تکرر ادرار و شب ادراری شود. به طور کلی می توان گفت ادرار در زنان باردار رقیق‌تر از دیگر زنان است.

تغییرات حالب‌ها در دوران بارداری

پس از اینکه رحم به طور کامل از لگن خارج شد، روی حالب‌ها (لوله هایی که ادرار را از کلیه ها به مثانه می برند) قرار گرفته و سبب جابه‌جایی و فشرده شدن آن‌ها در لبه‌ی لگن می‌شود. در ۸۶ درصد زنان، اتساع (وسیع و گشاد شدن) حالب ها در سمت راست بیشتر است. نامساوی بودن اتساع حالب‌ها ممکن است در اثر فشردگی بیشتر حالب سمت راست که این خود در اثر چرخش رحم به سمت راست اتفاق می‌افتد، باشد. ورید تخمدانی راست که در دوران بارداری گشاد می‌شود نیز، به صورت مایل روی حالب راست قرار می‌گیرد. علاوه بر این، پروژسترون نیز به دلیل اینکه باعث شل شدن عضلات صاف موجود در حالب‌ها می‌شود، می‌تواند منجر به اتساع بیشتر حالب‌‎ها گردد.

همراه با گشاد شدن حالب‌ها، طویل شدن نیز در آن‌ها اتفاق می‌افتد و این مسئله معمولا سبب ایجاد خمیدگی‌هایی با انداز‌ه‌های متغیر در حالب می‌شود. خمیدگی‌های کوچک تر ممکن است دارای زاویه‌ی تند باشند؛ این خمیدگی ها اصطلاحا گره نامیده می شوند که البته نامگذاری دقیقی نیست، زیرا واژه گره بر انسداد دلالت دارد. در این حالت معمولا خمیدگی‌‌‌های منفرد یا دوگانه‌ای وجود دارند که در رادیوگرافی ممکن است به شکل زوایای بسته دیده شوند.

تغییرات مثانه در طول بارداری

تا قبل از هفته دوازدهم بارداری، تغییرات آناتومیک بسیار کمی در مثانه دیده می‌شود. اما از این زمان به بعد، در اثر افزایش اندازه رحم همراه با بزرگ شدن تمام اعضای لگنی، بافت‌‌‌های همبند و عضله‌ای، قسمت تحتانی مثانه نیز بالا رفته و حاشیه‌ی پشتی مثانه صخیم تر می‌شود. تداوم این روند تا اتمام دوران بارداری، منجر به عمیق و پهن شدن چشمگیر قسمت تحتانی مثانه می‌شود.
در اولین بارداری، فشار وارد شده به مثانه، به بیش از دو برابر افزایش یافته و در نتیجه ظرفیت مثانه کاهش می یابد. برای جبران کاهش ظرفیت مثانه، طول و عملکرد پیشابراه افزایش می‌یابد. با این وجود، حداقل نیمی از زنان تا سه ماهه سوم بارداری دچار درجاتی از تکرر ادرار و بی‌اختیاری ادرار می‌شوند.

| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید | 

هرچه به سمت پایان بارداری پیش می‌رویم، به ویژه در بارداری اول که در آن اغلب قبل از شروع مراحل زایمانی، عضو نمایش جنین در لگن فیکس می‌شود، کل مثانه به طرف جلو و بالا فشرده شده و سطحی که در حالت طبیعی، محدب است، به حالت مقعر تغییر شکل می دهد. فشار حاصل از عضو نمایش جنین، عبور خون و لنف را از قاعده مثانه مختل کرده و اغلب منجر به ورم این ناحیه، آسیب پذیری بیشتر و افزایش احتمال عفونت ادراری می گردد.

عفونت ادراری یکی دیگر از مشکلات شایع در بارداری می‌باشد که حدود 10 درصد زنان در طول بارداری خود به آن مبتلا می‌شوند. ایجاد فشار در اثر افزایش وزن رحم، کوتاه شدن طول پیشابراه، تغییرات هورمونی و… ریسک ابتلا به عفونت ادراری را در بارداری افزایش می‌دهند. عفونت ادراری معمولا با سوزش ادرار همراه است و بعد از برقراری رابطه جنسی، این سوزش ادرار افزایش می یابد. علاوه بر سوزش ادرار، دفع مکرر ادرار نیز می‌تواند از نشانه‌های عفونت ادراری در بارداری باشد. بدین ترتیب یک فرآیند فیزیولوژیک در طی بارداری می‌تواند منجر به ایجاد عوارضی مانند عفونت ادراری شود که بسیار قابل ملاحظه است.

فاکتور های مورد بررسی در آزمایش ادرار طی دوران بارداری

به طور معمول با شروع بارداری، انجام آزمایش ادرار برای بررسی فاکتور های مختلف ادرار توسط پزشک درخواست می گردد. از جمله فاکتورهای مختلفی که در آزمایش ادرار بررسی می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سنجش گلکوزوری یا وجود قند در آزمایش ادرار:

به طور معمول وجود قند در ادرار، فاکتوری غیرطبیعی است اما در بارداری، ممکن است میزانی قند در ادرار مشاهده شود. در یک ششم زنان باردار، گلوکز وارد ادرار می‌شود؛ با این حال در صورت شناسایی گلوکوزوری نباید از احتمال ابتلا به دیابت شیرین غافل شد.

هماچوری یا دیده شدن لخته‌ی خون در آزمایش ادرار:

این پدیده اغلب ناشی از آلودگی نمونه در هنگام جمع‌آوری ادرار است. در غیر این صورت، هماچوری در اکثر موارد دلالت بر وجود بیماری دستگاه ادراری دارد. هماچوری به طور کلی به دنبال زایمان بخصوص زایمان دشوار و یا در اثر وارد شدن آسیب و فشار به مثانه و پیشابراه رخ می‌دهد.

سنجش پروتئینوری یا وجود پروتئین در آزمایش ادرار:

در زنانی که باردار نیستند معمولا به دفع بیش از ۱۵۰ میلی‌گرم پروتئین در روز، پروتئینوری گفته می شود. اما پروتئینوری در دوران بارداری معمولا به صورت دفع حداقل ۳۰۰ میلی‌گرم پروتئین در روز تعریف می‌شود. در یک مادر باردار مبتلا به پروتئینوری، از نظر میزان دفع پروتئین، تفاوتی در سه ماهه ‌های مختلف دوران بارداری دیده نمی‌شود اما به صورت کلی میزان پروتئینوری در نیمه دوم بارداری بیشتر است. در این دوران، آلبومین به میزان بسیار کمی دفع می‌شود و این مقدار از ۵ تا ۳۰ گرم در روز متغیر است.

روش های سنجش پروتئین ادرار:

• سنجش به وسیله‌ی تست‌های نواری: در صورت رقیق یا غلیظ بودن ادرار، انجام این روش توصیه نمی‌شود. به عنوان مثال در صورت رقیق بودن ادرار، نتیجه‌ تست، منفی کاذب خواهد بود؛
• بررسی نمونه ادرار ۲۴ ساعته؛
• تعیین نسبت پروتئین به کراتینینو.

---

مطالعه بیشتر:

بررسی انواع بیوپسی دهانه رحم

روش های درمانی سرطان لوله فالوپ

شناسایی و درمان عوامل و علائم بارداری شیمیایی