مزایا بی‌حسی اسپاینال

برای انجام بی‌حسی اسپاینال ، متخصص بیهوشی با مشخص کردن محل دقیق تزریق در ستون فقرات، سوزنی را وارد بدن می‌کند.

سوزن از سخت‌شامه یا دورا که لایۀ محافظ نخاع است عبور می‌کند و پس از برگشت مایع نخاعی، متخصص بیهوشی از دقیق بودن محل مطمئن می‌شود و در این حالت در سه تا پنج ثانیه تزریق را انجام می‌دهد. در این روش سوزن بعد از تزریق خارج خواهد شد.

در این روش بی‌حسی اسپاینال مزیت‌هایی به شرح زیر دارد:

• تسکین سریع و کامل درد: بی‌حسی در این روش تنها پس از چند دقیقه اتفاق می‌افتد.
• دریافت کم دارو توسط جنین: در مقابل استفاده از مسکن برای کاهش درد زایمان، تنها مقدار بسیار کمی از دارو به جنین می‌رسد.

تفاوت میان بی حسی اسپینال و اپیدورال 

معایب بی‌حسی اسپاینال

بی‌حسی اسپاینال معایبی نیز دارد که شامل موارد زیر است:

• قرارگیری در وضعیت نامناسب

در طول تزریق این نوع بی‌حسی که حدود پنج تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، مادر در وضعیت نامناسبی قرار خواهد گرفت که ممکن است باعث ناراحتی او شود.

• نیاز به تزریق مایعات از طریق سرم و بررسی مداوم جنین

پس از تزریق با توجه به نوع دارو، ممکن است نتوانید قدرت عضلانی خود را حفظ کنید، به شکلی که حتی با کمک پرستاران نیز قادر به راه رفتن نخواهید بود. بسیاری از پزشکان در صورت انجام این روش به شما توصیه می‌کنند که روی تخت بیمارستان دراز بکشید و استراحت کنید. در این زمان وضعیت شما و جنین تحت نظر قرار می‌گیرد.

• نداشتن حس در ماهیچه‌های شکم

با انجام این بی‌حسی ممکن است نتوانید به اندازۀ کافی فشار وارد کنید و این موضوع شاید عمل زایمان را برای شما سخت‌تر کند، به شکلی که مرحلۀ خارج شدن جنین طولانی‌تر شود و جنین با استفاده ازابزارهای کمکی مانند فورسپس خارج شود. با این حال، استفاده از دُز مناسب دارو می‌تواند این اثر را به حداقل برساند.

• کاهش فشار خون

احتمالاً فشار خون شما به شکل موقتی با تزریق دارو کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه جریان خون کمتری به کودک می‌رسد که این امر می‌تواند باعث کاهش ضربان قلب جنین شود. این مشکل معمولاً با تزریق مایعات از طریق سرم و گاهی استفاده از دارو کنترل می‌شود.

• احتمال خارش و تهوع

امکان خارش، به ویژه در ناحیۀ صورت وجود دارد. همچنین این داروها ممکن است تهوع‌آور باشد، هرچند در روش بی‌حسی اسپاینال احتمال وجود تهوع نسبت به روش استفاده از داروهای مسکن سیستمیک کمتر است ولی باز هم برخی از زنان حالت تهوع دارند و در طول زایمان حتی بدون استفاده از داروی مسکن دچار حالت تهوع می‌شوند.

همچنین در موارد نادر، روش بی‌حسی اسپاینال باعث احساس سوزش ناراحت‌کننده در پاها یا باسن می‌شود که چندین روز طول می‌کشد. بی‌حسی اسپاینال می‌تواند برای چند روز باعث درد در ناحیۀ تزریق شود. در برخی موارد، بی‌حسی اسپاینال باعث سردرد شدیدی می‌شود که تا چند روز طول می‌کشد. در موارد بسیار نادر، بی‌حسی اسپاینال تنفس را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در برخی موارد باعث آسیب عصبی یا حتی عفونت می‌شود.

زایمان بدون درد اپیدورال یا اسپاینال چگونه انجام میشود؟

حدود 60 تا 70 درصد زایمان های طبیعی در خارج از کشور با روش اپیدورال یا اسپاینال انجام میشود در اين روش‌ها با استفاده از يک سوزن استاندارد، داروي بيهوشي به فواصل مهره‌هاي ستون فقرات تزريق مي‌شود. اگر سوزن به فضاي نخاعي برسد و دارو در آن منطقه تزريق شود، اين روش نخاعي يا اسپاينال ناميده مي‌شود اما اگر سوزن به اين فضا نرسد و داروي تزريق شده وارد مايع مغزي نخاعي نشود، از روش اپيدورال استفاده شده است. از طرفي ميزان داروي بيهوشي در روش اول کمتر از روش دوم خواهد بود در ایران روش اسپاینال مرسوم تر از اپیدورال است.

✴زمان تزریق بی حسی:

معمولا تزریق زمانی انجام میشود که دهانه رحم 4 تا 5 سانت باز شده باشد.
➰مادر روی تخت مینشیند یا به پهلو دراز میکشد. و خود را به سمت شکم کاملا خم میکند.
➰ممکن است ورود سوزن به پشت کمر کمی درد داشته باشد. به همين دليل پيش از ورود سوزن، معمولاً پوست ناحیه با یک تزریق کوچکتر بی حس می شود. پس دردی را حس نمیکنید مگر درد کوچکی که ناشی از سوزن بی حسی است.

➰ممکن است در زمان ورود نوک سوزن به اطراف نخاع یک حس شوک یا برق گرفتگی و یا گزگز در ناحیه کمر احساس شود.
➰در هنگام تزریق ماده بیحسی در کمر ممکن است یک احساس گرما در پاها بوجود آید. معمولاً بعد از بی حس شدن پاها مادر احساس می کند پاهایش به او تعلق ندارند.
طی ده دقیقه پس از تزریق تمامی دردهای غیرقابل تحمل انقباضی رحمی بشدت کاهش میابد.

✴پس از تزریق:

➰پس از تزریق حدود نیم ساعت مادر دراز کش میماند و سر تخت را بالا می آورند
➰اکسیژن خون مادر،فشارخون و ضربان قلب جنین کنترل میشود.
➰دردهای مادر ساکت شده و رحم به انقباض ادامه میدهد

➰مادر باردار پس از نیم ساعت با اجازه پزشک میتواند بنشیند یا به کمک ماما از تخت پایین بیاید و راه برود.
➰زمانی که دهانه رحم 10 سانتیمتر باز شد ماما به مادر باردار که اصلا درد ندارد یا اندکی درد حس میکند توضیح میدهد که دستش را روی شکم بگذارید و زمانی که شکم سفت میشود و انقباض را حس میکند زور بزند
➰مادر با فشار و زور خود به تولد نوزاد کمک کرده و نوزاد با درد و استرس بسیار کمتری بدنیا می آید.

 

---

دکتر فرشته دانشمند

مزایای استفاده از بی حسی اپیدورال
– کاهش درد در حین زایمان طبیعی که هدف اصلی این روش میباشد.
– اگر زن بارداری دارای فشار خون بالا باشد، معمولا برای انجام زایمان طبیعی با مشکل روبرو میشود، اما این روش میتواند به کاهش فشار خون او کمک کند.
– مادر در حین زایمان هوشیار است و میتواند انقباضات رحم خود را بدون درد زایمان حس کند و لحظه به دنیا آمدن نوزاد خود را به خوبی درک کند.
– اگر این روش در کشوری مانند ایران که آمار زایمان سزارین بالایی دارد همه گیر شود هم به نفع مادران است و هم به نفع نوزادان و در کل سلامت مادر و کودک را تا حد زیادی ارتقا میبخشد. اگر مادران در جامعه ما بدانند که زایمان طبیعی بدون درد هم امکانپذیر است، بسیاری از مادرانی که به علت فرار از درد طبیعی به سراغ سزارین میروند، به این روش روی میآورند.

معایب استفاده از روش اپیدورال
– گاهی دیده شده است که استفاده از این داروها مۆثر واقع نمیشود و تنها بخشهایی از شکم مادر بی حس میشود و تا حدی درد زایمان طبیعی را دارند (حدود یک در هر هشت نفر). در این صورت متخصص بی هوشی باید دوز دارو را افزایش دهد.
– ممکن است حس خارش در فرد ایجاد شود که معمولا شدید نمیباشد.
– ممکن است فرد احساس لرزش داشته باشد.
– احتمال بروز تب در فرد وجود دارد.
– ممکن است پاهای فرد احساس ضعف و یا سنگینی پیدا کند و نیاز به ماندن در رختخواب باشد.
– فرد باید هر چند وقت یکبار وضعیت خود را بر روی تخت تغییر دهد تا مناطقی که دچار بی حسی شدهاند، زخم نشوند.
– ممکن است بر توانایی فرد برای دستشویی رفتن تأثیر بگذارد و فرد مجبور به استفاده از سوند برای تخلیه مثانه خود شود.
– مادرانی که با این روش نوزاد خود را به دنیا آوردهاند، باید بعد از زایمان تحت نظر باشند. فشار خون مادر هر 5 دقیقه یکبار پس از شروع بی حسی اپی دورال چک میشود. همچنین تپش قلب جنین نیز باید در 30 دقیقه اول پس از شروع این روش بررسی شود. این بررسیها به این دلیل است که بی حسی اپی دورال میتواند فشار خون را پایین بیاورد.
– مرحله ای که نوزاد باید با فشاری که مادر میآورد خارج شود و اصطلاحاً به دنیا بیاید، در این روش زیاد طول میکشد، زیرا مادر احساس درد نمیکند و عجلهای برای فشار ندارد. در این حالت پزشک باید مادر را تشویق کند که با فشار نوزاد را به دنیا آورد. متأسفانه شانس استفاده از فورسپس در این روش زیاد میباشد.