بدن در طول دوران بارداری تغییراتی می‌کند. این تغییرات لزوما بلافاصله بعد از زایمان رفع نمی‌شوند. بدن برای بهبود و بازگشت به حالت طبیعی نیاز به زمان دارد. این یعنی شاید بعد از روزها یا حتی هفته‌های بعد از زایمان هم دچار علائم و تغییرات بارداری باشید. یکی از علائم بارداری که ممکن است تا مدتی بعد از به دنیا آوردن نوزاد هم شما را رها نکند، خونریزی بعد از زایمان است. خونریزی واژنی بعد از زایمان تاحدی طبیعی است. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.
علت خونریزی بعد از زایمان چیست؟
خونی که بعد از تولد نوزاد ترشح می‌شود، بچگی نام دارد. این خون مشابه خون عادت ماهیانه است و معمولا چهار تا شِش هفته بعد از زایمان ترشح می‌شود. ترشحات یا خونریزی بعد از زایمان حاوی مواد زیر است:
- خون؛
- قطعاتی از پوشش داخلی رحم؛
- مخاط؛
- سلول‌های سفید خونی.
مانند عادت ماهیانه، ترشحات و خونریزی بعد از زایمان هم با کَنده شدن بافت‌های کهنه دیواره رحم و ترمیم آن همراهند. در ابتدا، زچگی معمولا شامل خون است اما در روزها و هفته‌های بعدی بیشتر شاهد دفع مخاط خواهید بود.
خونریزی بعد از زایمان طبیعی چگونه است؟
یک تا سه روز بعد از زایمان، شاهد دفع خونی به رنگ قرمز روشن یا تیره خواهید بود. بوی این ترشحات تقریبا شبیه بوی ترشحات خونی در دروان عادت ماهیانه است. احتمالا تعدادی لخته خون هم در ترشحات‌تان وجود خواهد داشت. اندازه این لخته‌ها از یک حبه انگور تا یک عدد آلو متغیر است.
بین روزهای چهارم تا هفتم بعد از زایمان، ترشحات و خونریزی از حالت قرمز به صورتی یا قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهند و لخته‌ها هم کوچک می‌شوند یا کاملا از بین می‌روند و شاهد دفع آنها نخواهید بود. در پایان هفته نخست بعد از زایمان هم رنگ ترشحات به سفید یا زرد تغییر پیدا می‌کند. سه تا شِش هفته بعد از زایمان هم این ترشحات به کلی متوقف خواهند شد.
خونریزی بعد از سزارین چگونه است؟
اگر به روش سزارین زایمان کنید، خونریزی کمتری نسبت به زایمان طبیعی خواهید داشت. با این حال، احتمال دارد که چند هفته بعد از زایمان، خونریزی داشته باشید. رنگ خون در این جا هم از قرمز به قهوه‌ای و به زرد یا بی‌رنگ تغییر خواهد کرد.
بعد از مشاهده خونریزی چه باید کرد؟
خونریزی بعد از زایمان در ابتدا شدید است. به‌طوری‌که باید از پَد بیمارستانی استفاده کنید. پد بیمارستان پارچه‌هایی هستند که باید هنگام دراز کشیدن برای جذب خون و ترشحات، زیر مادر قرار بگیرد. احتمالا بعد از مرخص شدن از بیمارستان هم نیاز به بردن چند پَد به منزل دارید. با کُند شدن شدت خونریزی بعد از زایمان می‌توانید از پَدهای بهداشتی معمولی (نوار بهداشتی) استفاده کنید.
برای جلوگیری از بروز عفونت، بهتر است پدهای بهداشتی را مرتب عوض کنید. هرگز از تامپون‌ها بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. اگر خونریزی سبک باشد و فقط ترشحات بدون خون دارید، به جای نوار بهداشتی از پدهای بهداشتی روزانه استفاده کنید.
چرا گاهی خونریزی بعد از زایمان افزایش پیدا می‌کند؟
بعد از گذشت چند هفته، خونریزی بعد از زایمان معمولا کاهش پیدا می‌کند، اما بنا به دلایلی به شرح زیر، امکان افزایش خونریزی هم وجود دارد:
- صبح‌ها از رختخواب بیرون آمدن؛
- شیر دادن به نوزاد (بدن هنگام شیر دادن به نوزاد، هورمون اکسی‌توسین ترشح می‌کند که انقباضات رحم را افزایش می‌دهد و به بهبود بدن کمک می‌کند)؛
- ورزش کردن؛
- فشار آوردن به بدن هنگام ادرار یا مدفوع.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر خونریزی به حدی است که تمام پد بیمارستانی را درکمتر از یک ساعت می‌پوشاند یا بعد از چند روز متوقف نمی‌شود باید با پزشک تماس بگیرید. ضمنا نکات زیر را هم در صورت وجود با دکتر مطرح کنید:
- علائم عفونت مانند وجود ترشحات بدبو؛
- تب بالای ۳۸ سانتی‌گراد یا لرز؛
- وجود خونی که در هفته دوم همچنان قرمز روشن و سنگین است؛
- وجود دردی ملایم در یک سمت یا طرفین شکم؛
- سرگیجه و حالت ضعف؛
- تپش و ضربان قلب غیرعادی.
اگر لخته‌های خونی بزرگ یا زیاد دارید هم باید با پزشک تماس بگیرید؛ چون چنین ترشحاتی به معنای ناتوانی رحم‌تان در بازگشت به اندازه پیشین خود است.
زایمان کردن، تجربه بسیار بزرگ و همراه با وقوع تغییراتی در بدن و زندگی است. برای اینکه روال زندگی و بدن‌تان بعد از این تجربه به حالت طبیعی بازگردد، به کمی زمان نیاز دارید. پس باید به خودتان کمی زمان بدهید و اگر دیدید که بدن و روحیه‌تان به حالت عادی بازنمی‌گردد، با مشاوران و پزشکان صحبت کنید.
دکتر فرشته دانشمند
