علل و علائم کوریوآمنیونیت چیست؟
کوریوآمنیونیت که به عنوان عفونت داخل آمنیوتیک نیز شناخته می شود، یکی از عفونت های جدی دوران بارداری است. همراه باشید با دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان تا بیشتر در مورد کوریوآمنیونیت بخوانیم. در این بیماری عفونی غشاهای کوریون و آمنیون که جنین را احاطه کرده اند دچار عفونت و التهاب می شوند. پرده آمنیون داخلی ترین پرده ای است که جنین در داخل آن قرار دارد. پرده آمنیون کیسه آب جنین نیز نامیده می شود. کوریون خارجی ترین پرده ای است که جنین را دربرمی گیرد. به همین علت به پرده کوریون، غشای خارجی نیز گفته می شود. این عارضه حدود ۴۰ تا ۷۰ درصد زنان با زایمان زودرس و ۲ تا ۴ درصد زنان با بارداری کامل را تحت تأثیر قرار می دهد.
بررسی ها نشان می دهد که ابتلا مادران باردار به کوریوآمنیونیت در زایمان های زودرس شایع تر است. عفونت باکتریایی کوریوآمنیونیت می تواند هر یک از بافت های اطراف جنین را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله:
- جفت
- مایع آمنیوتیک
- آمنیون یا غشای داخلی
- کوریون یا غشای خارجی
عوامل باعث کوریوآمنیونیت
کوریوآمنیونیت اغلب در اثر حرکت باکتری ها از واژن به داخل رحم ایجاد می شود. این باکتری ها به طور معمول در واژن وجود دارند. اما زمانی که کیسه آب زودتر از موعد مقرر پاره می شود، باکتری ها به سمت بالا و داخل رحم هجوم می برند. این وضعیت باعث بروز عفونت باکتریایی در غشاهای جنینی می شود. عفونت کوریوآمنیونیت معمولا پیش از زایمان و یا در حین زایمان رخ می دهد. در صورت ضرورت پزشک ممکن است برای تشخیص عارضه از روش های تهاجمی مانند آمنیوسنتز استفاده کند.
کوریوآمنیونیت توسط باکتری ایجاد می شود. این باکتری ها معمولا از گونه های مختلف هستند. باکتری های مولد کوریوآمنیونیت ممکن است باکتری های رایج در دستگاه ادراری یا دستگاه گوارش شما بوده و یا از یک منبع خارجی وارد رحم شوند. انواع رایج باکتری هایی که می توانند باعث کوریوآمنیونیت شوند عبارتند از:
- اورهاپلاسما
- مایکوپلاسما هومینیس
- استرپتوکوک های گروه B (GBS)
عفونت می تواند از واژن یا مقعد شروع شده و به سمت رحم حرکت کند. همچنین گاهی این باکتری به دلیل پارگی زودرس کیسه آب رخ می دهد.
علائم کوریوآمنیونیت
ابتلا به این عفونت در بسیاری از موارد بدون علامت است. به همین علت در برخی از زنان با وجود آلودگی باکتریایی، علائم کوریوآمنیونیت چندان واضح نیست. در نتیجه تشخیص قطعی فقط در صورت پارگی زودرس کیسه آب امکان پذیر است. ابتلا به کوریوآمنیونیت به خصوص در اوایل بارداری باعث دشوار شدن تشخیص این بیماری می شود. شایع ترین علامت در اغلب موارد، تب مداوم بالای ۳۷ درجه سانتی گراد است.
برخی از مهمترین علائم ابتلا به عفونت باکتریایی کوریوآمنیونیت، عبارتند از:
- تب شدید
- درد شکم
- ترشحات بدرنگ و بد بوی واژن
- افزایش ضربان قلب مادر (بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه)
- تغییر ضربان قلب جنین (بیش از ۱۶۰ ضربان در دقیقه)
افزایش ترشحات واژن در بارداری کاملا طبیعی است. اما اگر این ترشحات همراه با بوی نامطبوع یا تغییر رنگ باشد باید حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. ترشحات مایل به سبز یا زرد، همراه با خارش، درد در اطراف واژن یا درد هنگام ادرار کردن می تواند نشان دهنده ابتلا به عفونت های باکتریایی باشد.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به کوریوآمنیونیت
در اغلب موارد زایمان زودرس یکی از مهمترین عوامل خطر ابتلا به عفونت باکتریایی کوریوآمنیونیت است. زایمان زودرس در ۱۰ درصد از بارداری ها رخ می دهد. همچنین عوامل زیر می توانند خطر ابتلا به کوریوآمنیونیت را در زنان باردار افزایش دهد:
- سیگار کشیدن
- واژینوز باکتریال
- سابقه عفونت ادراری
- کوتاه بودن دهانه رحم
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- عفونت استرپتوکوکی گروه B
- ابتلا به بیماری های مقاربتی مانند تریکومونیازیس، کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس یا HIV
به طور کلی ابتلا به عفونت باکتریایی کوریوآمنیونیت پیش از زایمان و یا در حین زایمان رخ می هد. مهمترین عواملی که می توانند باعث عفونت کوریوآمنیونیت در حین زایمان شوند، عبارتند از:
- طولانی شدن روند زایمان
- معاینات داخلی متعدد در حین زایمان
- بیش از ۲۴ ساعت فاصله از پاره شدن کیسه آب تا شروع زایمان
- مدفوع کردن نوزاد در حین زایمان زیرا مدفوع ممکن است وارد مایع آمنیوتیک شود.
بیشترین عوارض کوریوآمنیونیت
ابتلا به عفونت کوریوآمنیونیت می تواند باعث بروز لخته های کوچک در سراسر جریان خون، تنگی نفس و کبودی صورت شود. سایر عوارض بالقوه کوریوآمنیونیت برای مادر و نوزاد عبارتند از:
- سپسیس
- آندومتریت
- التهاب لگن
- خونریزی بعد از زایمان
- لخته شدن خون در ساق پا
سپسیس در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن نسبت به عفونت رخ می دهد. سپسیس می تواند باعث التهاب شدید و در نتیجه مرگ نوزاد شود. همچنین عفونت در صورت گسترش با بیماری های خطرناکی مانند مننژیت، پنومونی، تشنج، فلج مغزی، اختلال در عملکرد مغز و نارسایی ریه همراه است.
به همین علت در صورت پارگی کیسه آب پزشک اقدامات لازم را برای زایمان سریع مادر انجام می دهد. سزارین می تواند خطر ابتلا نوزاد به عفونت باکتریایی را تا حد زیادی کاهش دهد.
نحوه تشخیص کوریوآمنیونیت
فقط یک پزشک می تواند این وضعیت جدی را به درستی تشخیص دهد. رایج ترین راه برای تشخیص کوریوآمنیونیت از طریق معاینات فیزیکی برای بررسی علائم و نشانه ها است. پزشک با توجه به علائم عفونت در برخی موارد کشت خون و آزمایش ادرار را تجویز می کند. در صورت ابتلا به عفونت این آزمایش ها وجود باکتری را در بدن شما نشان می دهند. همراه با این آزمایش‌ها، پزشک ممکن است کشت واژینال GBS، سونوگرافی و نمونه گیری از مایع آمنیوتیک را برای شما تجویز کند.
تشخیص کوریوآمنیونیت عمدتاً بر اساس علائم و یافته های بالینی است. کوریوآمنیونیت باعث افزایش خطر زایمان زودرس می شود. بنابراین اگر علائم بالینی نشان دهنده احتمال زیاد ابتلا به عفونت باشد، پزشک در اولین مرحله آزمایش آمنیوسنتز را تجویز می کند.
نتایج تست تشخیصی آمنیویسنتز در اغلب موارد دقت بسیار بالایی دارد. در این آزمایش با استفاده از یک سوزن نازک و بلند نمونه ای از مایع آمنیوتیک جمع آوری می شود. این مایع بسیار کم و معمولا در حدود ۳۰ میلی لیتر است. اگر غلظت گلوکز در مایع آمنیوتیک کم و تعداد گلبول های سفید زیاد باشد می تواند نشان دهنده ابتلا به کوریوآمنیونیت باشد.
نمونه برداری از مایع آمنیوتیک که آمنیوسنتز نیز نامیده می شود جزء آزمایش های تهاجمی است. به همین علت پزشک فقط در صورت ضرورت این آزمایش را تجویز می کند.
دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید