کورتاژ و انواع آن

انواع کورتاژ چیست؟

حتما تاکنون اسم عمل کورتاژ به گوش شما بانوان عزیز خورده است. و حتی بعضی از شما ممکن است ترس زیادی نسبت به آن داشته باشید. اکثر افراد فکر می کنند این عمل فقط برای سقط جنین است. در حالی که این طور نیست و ممکن است گاهی از کورتاژ برای تشخیص مواردی مانند پولیپ، تعیین علت خونریزی ها و … نیز استفاده شود.

دکتر فرشته دانشمند – متخصص زنان اصفهان

کورتاژ چیست؟

کورتاژ (D&C) یک عمل جراحی کوتاه است که در آن دهانه رحم گشاد می شود. و از یک وسیله خاص برای تراشیدن پوشش ایجاد شده در رحم که به طور طبیعی تخریب نمی شود استفاده می کنند. آگاهی نسبت به آنچه قبل، در طی عمل و پس از جراحی اتفاق می افتد باعث کاهش نگرانی های شما می شود. همان طور که در مقدمه نیز گفتیم. از کورتاژ برای موارد مختلفی استفاده می شود و به طور کلی این موارد به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

علت اول:

خارج کردن بافت های جفت در داخل رحم در طول یا بعد از سقط جنین. این کار از عفونت و یا خونریزی شدید جلوگیری می کند.

علت دوم:

تشخیص یا درمان خونریزی های غیر طبیعی رحم. کورتاژ به تشخیص یا درمان بیماری های رشد بافت غیر طبیعی در رحم مانند فیبروم ( این مقاله را بخوانید: فیبروم یا میوم رحم چیست)، پولیپ، عدم تعادل هورمونی یا سرطان رحم کمک می کند. در این روش با استفاده از کورتاژ نمونه ای از بافت رحم برای بررسی سلول های غیر طبیعی زیر میکروسکوپ مشاهده می شود.

اگر بخواهیم به طور جزئی تر بگوییم کورتاژ برای خارج کردن چه نوع بافت هایی استفاده می شود می توانیم موارد زیر را نام ببریم :

خارج کردن بافت باقی مانده پس از سقط جنین برای جلوگیری از عفونت و خونریزی سنگین خارج کردن بارداری مولار که در آن یک تومور به جای حاملگی طبیعی ایجاد شده است.
درمان خونریزی بیش از حد پس از زایمان با خارج کردن جفت که در رحم باقی مانده است.
خارج کردن پولیپ دهانه رحم یا رحم که معمولا غیر سرطانی(خوش خیم) هستند.
پزشک ممکن است D & C را همراه با عمل دیگری به نام هیستروسکوپی انجام دهد.

در طی هیستروسکوپی، پزشک یک وسیله باریک را با چراغ و دوربین وارد واژن کرده و از طریق دهانه رحم به داخل رحم وارد می کند. سپس پزشک پوشش رحم را روی صفحه نمایش مشاهده می کند. مناطق غیر طبیعی را بررسی می کند و اطمینان حاصل می کند که پولیپی وجود ندارد. در صورت نیاز پزشک از بافت های داخل رحم نمونه برداری می کند. در طی هیستروسکوپی، پزشک پولیپ رحم و تومورهای فیبروم را نیز همزمان با تشخیص از داخل رحم خارج می کند.

عمل کورتاژ چقدر طول میکشد؟

می توانید عمل کورتاژ را در کلینیک یا بیمارستان انجام دهید. کورتاژ معمولا 10 تا 15 دقیقه طول می کشد، اما ممکن است تا 5 ساعت در کلینیک یا بیمارستان بمانید. قبل از کورتاژ، باید فرم رضایت نامه را امضا کنید و در خصوص سابقه پزشکی اطلاعات کامل خود را به پزشک بدهید. برای کاهش نگرانی در خصوص عمل از پزشک سؤال کنید.

اگر موارد زیر وجود دارد حتما به پزشک بگویید:

مشکوک هستید که حامله باشید. شما به هر گونه دارو، ید یا لاتکس حساسیت دارید. سابقه اختلالات خونریزی دارید یا داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید. شما در این عمل بیهوش خواهید شد، پس نباید نسبت به آن ترسی داشته باشید.

نوع بیهوشی بستگی به روش عمل دارد:

اگر از بیهوشی عمومی استفاده شود، طی عمل بیدار نخواهید شد.
اگر بیهوشی نخاعی یا اپیدورال (منطقه ای) استفاده شود، از کمر به پایین را حس نخواهید کرد.
اگر بیهوشی موضعی استفاده شود، بیدار خواهید بود و اطراف دهانه رحم بی حس خواهد بود.
قبل از انجام کورتاژ قبل از کورتاژ، باید لباس مخصوص بیمارستان را بپوشید، و مثانه تان را خالی کنید.

در طول کورتاژ

در طی کورتاژ، به پشت دراز می کشید و پاها را بر روی رکابی مشابه آزمایش لگن و معایناتی که قبلا در مطب متخصص زنان انجام داده اید قرار می دهید. سپس دکتر یک اسپکولوم ( وسیله ای که به باز نگه داشتن دهانه رحم در طول درمان کمک می کند) را به داخل واژن وارد می کند و دهانه رحم را با گیره می گیرد. اگرچه در کورتاژ از سوزن یا برش استفاده نمی شود، اما پزشک دهانه رحم را با یک محلول ضد عفونی پاک می کند.

کورتاژ شامل دو مرحله اصلی است:

مرحله اول:

باز کردن دهانه قسمت پایین رحم (دهانه رحم) به منظور وارد کردن ابزار برای انجام عمل کورتاژ. پزشک ممکن است قبل از شروع یک لوله نازک (لامیناریا) وارد دهانه کند و یا قبل از انجام این عمل از دارو استفاده کند تا دهانه رحم را نرم کند تا راحت تر باز شود.

مرحله دوم:

این مرحله شامل برش پوشش رحم و برداشتن محتویات رحم با ابزار قاشق شکل (یک کورت) است. دکتر همچنین ممکن است از یک کانول برای مکش هر ماده باقی مانده از رحم استفاده کند. این کار باعث گرفتگی عضلات می شود. نمونه بافت برداشت شده نیز برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود. گاهی اوقات جراحی های دیگر همراه با کورتاژ انجام می شود. به عنوان مثال، پزشک ممکن است یک دستگاه باریک برای مشاهده داخل رحم (عمل هیستروسکوپی چیست) وارد کند.
تا علاوه بر کورتاژ بتواند موارد دیگر را به طور همزمان تشخیص داده و در صورت نیاز درمان کند.

آیا پس از سقط جنین کورتاژ نیاز است؟

– حدود 50٪ از خانم هایی که سقط جنین دارند کورتاژ انجام نمی دهند. خانم ها می توانند در خصوص سقط جنین قبل از هفته دهم بارداری تمام مشکلات را به تنهایی حل کنند. پس از هفته دهم بارداری، سقط جنین به احتمال زیاد بصورت طبیعی ناقص خواهد بود و نیاز به کورتاژ دارد. انتخاب استفاده از کورتاژ یا فرایند طبیعی انتخاب شخصی است که بهتر است پس از صحبت با پزشک تصمیم گیری انجام شود. بعضی از خانم ها با سقط جنین در منزل راحت تر هستند. برخی معتقدند این مرحله قسمتی از فرآیند بهبود به حساب می آید. همچنین بسیاری از خانم هایی که سقط جنین دارند.

سابقه سوء تغذیه دارند و نمی خواهند عوارض ناشی از کورتاژ باعث مشکلات بعدی شود. برای اکثر سقط جنین های سه ماهه اول، سقط طبیعی مناسب تر است. برای برخی از خانم ها عواقب عاطفی انتظار برای سقط جنین طبیعی، بیش از پیش غیر قابل پیش بینی است و به سختی می توانند آن را مدیریت کنند.به همین دلیل نمی توانند این انتظار را تحمل کنند و بهبود برای آنها فقط با عمل کورتاژ امکان پذیر است. به طور کلی کورتاژ برای خانم هایی توصیه می شود که بعد از هفته 10 تا 12 بارداری سقط جنین یا بیماری داشته اند که نیاز به مراقبت های ویژه دارد.

در چه شرایطی نمی توان از کورتاژ استفاده کرد؟

کورتاژ اغلب به عنوان درمانی برای مشکلات شناخته شده در رحم و در هنگام خونریزی های غیر عادی استفاده می شود. یک حالت سقط جنین ناقص یا حتی زایمان کامل است، که در آن، بافتی از جنین یا جفت در داخل رحم مانده باشد. اگر بافتی در رحم باقی مانده باشد خونریزی شدید اتفاق می افتد که می تواند باعث مرگ شود. پزشک در صورت موارد زیر از انجام کورتاژ اجتناب می کند مگر ضروری باشد:

عفونت لگن:

در صورت داشتن عفونت، این احتمال وجود دارد که ابزار جراحی عفونت و باکتری را از واژن و دهانه رحم به رحم انتقال دهد (14 علائم عفونت رحم و تخمدان).
همچنین احتمال آسیب به بافت آلوده وجود دارد.
به همین علت پزشک ممکن است تا زمان برطرف شدن عفونت به وسیله آنتی بیوتیک صبر کند.

اختلالات لخته شدن خون:

پزشکان به توانایی طبیعی بدن برای لخته شدن برای متوقف کردن خونریزی پس از کورتاژ توجه زیادی دارند.
زنان با اختلالات لخته شدن خون مشخص معمولا این جراحی را انجام نمی دهند.

مشکلات پزشکی جدی:

برای مثال، در بیماران قلبی و ریوی بیهوشی عمومی و بعضی اوقات موضعی می تواند خطرناک باشد و پزشک نمی تواند از کورتاژ استفاده کند.

سخن آخر

همان طور که گفتیم کورتاژ کاربردهای فراوانی در درمان های بیماری های مختلف دارد. و در صورت توصیه پزشک برای انجام آن نباید نگران باشید. این عمل یک جراحی کوتاه مدت و آسان است که با بیهوشی انجام می شود و بعد از چند روز استراحت می توانید به راحتی به فعالیت های روزانه خود بازگردید در حالی که کاملا درمان شده اید و دیگر دچار خونریزی های شدید نخواهید شد. نکته مهم این است که حتما برای انجام این کار نزد یک پزشک مجرب و حاذق در انجام کورتاژ بروید تا دچار هیچ گونه عارضه جانبی نشوید.