روش های تشخیص علل ناباروری چیست؟
قصد داریم تا در این مطلب به بررسی روش های تشخیص علل ناباروری بپردازیم. این مطلب از نظر علمی به تأیید دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان رسیده است.
شیوع نازایی
در حقیقت بین هفت زوجی که ازدواج می کنند تقریبا یک زوج دچار مشکلات نازایی می شوند و از این مقدار بعد از یکسال حدودا هشتاد و پنج تا نود درصد زوجین باردار می شوند و از بین ده درصدی که باقی می ماند پس از دو سال حدود پنجاه درصد آن ها بارور می شوند و از بین تنها پنج درصد آن ها باقی می ماند که قادر به باروری نخواهند بود.
علل نازایی
نازایی دلایل مختلفی دارد و سی درصد از نازایی ها مرتبط با مردان و هفتاد درصد مرتبط با زنان می باشد. حال این هفتاد درصد به دلایل مختلفی ایجاد می شود که بیست و پنج درصد آن ها مرتبط با علل تخمدانی و بیست درصد آن مرتبط با لوله های رحمی و ده درصد آن مرتبط به دلیل مشکلات حفره رحم می باشد.
مطلب پیشنهادی برای مطالعه : مراقبت های مهم برای حفظ بهداشت واژن
روش های تشخیص ناباروری
روش های تشخیصی متعددی وجود دارد. یکی از مهمترین مواردی که بایستی به آن دقت نمایید این است که، نازایی دو طرفه است. زمانی زوجی به دلیل نازایی به متخصص زنان و زایمان مراجعه می نمایید بایستی هر دو طرف بررسی شوند، در مرحله اولیه زمانی که زوجین به پزشک مراجعه می کند ابتدا بایستی یک آزمایش اسپرم برای مرد تجویز شود تا صورت گیرد و سپس زن را از لحاظ تخمدانی بایستی بررسی نمود و یک سونوگرافی واژینال در این زمینه می تواند به تشخیص مشکلات تخمدانی کمک نمایید و بهتر است بدانید که از طریق سونوگرافی واژینال می توان ذخیره تخمدان را مشخص نمود.
یکی دیگر از روش های تشخیصی، انجام آزمایش های هورمونی است که در این آزمایش ها حتما بایستی به بررسی های تیروئید و هورمون پرولاکتین (این هورمون می تواند موجب نازایی شود) پرداخت.
در این بین یکی از آزمایشاتی که بسیار مهم است، آزمایش AMH یا آزمایش ذخیره تخمدان است و پس از این مرحله حتما بایستی بررسی لوله های رحمی صورت گیرد که این امر به وسیله عکس رنگی برای بیمار درخواست می شود. همچنین انجام یک نمونه تست پاپ اسمیر از دهانه رحم می توانند به تشخیص علل نازایی کمک نمایید. در نهایت با تشخیص علت نازایی می توان به درمان ناباروری پرداخت.
زمان و شرایط مراجعه به پزشک
گاهی زنان نابارور دورههای قاعدگی نامنظم داشته یا فاقد دورهی قاعدگی میباشند. مردان نابارور نیز مشکلات هورمونی مانند تغییرات رشد مو، تغییر در عملکرد جنسی، کاهش میل جنسی یا مشکل در انزال را بروز میدهند. همچنین ممکن است مرد بیضههای کوچک یا کیسههای بیضهی متورم داشته باشد.
معمولاً زوجها زمانی به دکتر مراجعه میکنند که طی حداقل یکسال، تلاش منظمی برای باردار شدن داشتهاند.
در صورتی که زنان یکی ازشرایط زیر را داشته باشند، میتوانند زودتر به دکتر متخصص ناباروری مراجعه کنند:
- سن بین ۳۵ تا ۴۰ سال و تلاش منظم برای باردار شدن طی ششماه یا بیشتر
- سن بیش از 40 سال
- دورهی قاعدگی نامنظم یا عدم رخ دادن قاعدگی
- آگاهی از مشکلات باروری خود
- مبتلا به بیماری اندومتریوزیا بیماری التهاب لگن
- سابقهی داشتن بیش از یک سقط جنین
- سابقهی درمان سرطان
- علاقه به دانستن وضعیت باروری خود
- دیابت
- آسم
- فیبروئید
مردان نیز در صورت داشتن یکی از شرایط زیر باید سریعتر معاینه شوند:
- تعداد کم اسپرم یا سایر مشکلات مرتبط با اسپرم
- التهاب در کیسههای بیضه
- سابقهی انجام وازکتومی
- سابقهی جراحی کیسهی بیضه یا کشالهی ران
- بیضههای کوچک یا مشکلاتی در عملکرد و میل جنسی
- سابقهی درمان سرطان
- علاقه به دانستن وضعیت باروری خود
- دیابت
- آسم
با توجه به سن و سابقهی سلامت فرد، دکتر متخصص ناباروری ارزیابیهای پزشکی لازم را پیشنهاد میدهد. متخصص بیماریهای زنان، مردان یا پزشک خانواده، در تشخیص اینکه مشکلی وجود دارد یا زوجها برای درمان مشکلات ناباروری نیازمند متخصص هستند یا خیر راهنماییهای لازم را ارائه میدهد و فرد و همسرش را مورد معاینه و ارزیابی پزشکی قرار میدهد.
اقدامات قابل انجام توسط افراد
در اولین ملاقات با دکتر متخصص ناباروری بهتر است موارد زیر فراهم شود:
- جزئیاتی در مورد سوابق اقدام به بارداری تهیه شود. پزشک به اطلاعاتی از جمله زمان شروع اقدام به بارداری، میزان فواصل آن و اینکه در نزدیکی اواسط چرخه (زمان تخمکگذاری) اقدام به بارداری کردهاند یا خیر، نیاز دارد.
- به همراه داشتن سوابق پزشکی. هرگونه سابقهی پزشکی که فرد یا همسرش داشتهاند، همچنین اطلاعاتی راجع به هرگونه ارزیابی یا درمان ناباروری که در گذشته انجام دادهاند.
- تهیه کردن لیستی از داروها، ویتامینها و سایر مکملهایی که فرد مصرف کرده است. شامل دوز دارو و اینکه چند وقت یکبار فرد آنها را مصرف کرده است.
سوالات متداول از پزشک برای ناباروری
- دلایل احتمالی که زوج تاکنون باردار نشدهاند چیست؟
- چه نوع تستهایی مورد نیاز است؟
- چه درمانی در ابتدا پیشنهاد میشود؟
- عوارض جانبی مرتبط با درمان پیشنهادی چیست؟
- احتمال بارداری چندقلویی با این درمان چقدر است؟
- چند دوره باید از این درمان استفاده شود؟
- درصورتیکه اولین درمان اثر نکند، چه راهکاری پیشنهاد داده میشود؟
- آیا درمانهای ناباروری عوارض طولانیمدت دارند؟
آماده شدن برای پاسخگویی به سؤالات پزشک، به تعیین قدم بعدی در تشخیص یا درمان توسط پزشک کمک میکند.
سؤالات احتمالی که از زوجها پرسیده میشود عبارتند از:
- زوجها چه مدتی نزدیکی بدون جلوگیری داشتهاند؟
- چه مدتی زوجها فعالانه برای باردار شدن اقدام کردهاند؟
- به طور معمول هر چند وقت یکبار نزدیکی داشتهاند؟
- آیا از هرگونه روغنی طی نزدیکی استفاده میکنند؟
- آیا زوجین سیگار میکشند؟
- آیا زوجین از الکل استفاده میکنند؟
- آیا زوجین داروها، رژیم مکملها یا استروئیدهای آنابولیک مصرف کردهاند؟
- آیا زوجین سابقهی درمان مشکلاتی مانند عفونتهای جنسی منتقلشونده دارند؟
- آیا زوجین در معرض مواد شیمیایی، آفتکشها، اشعه یا سرب قرار داشتهاند؟
- زوجین تا چه میزان در معرض استرس قرار گرفتهاند؟
- زوجین تا چه میزان از رابطهی خود رضایت دارند؟
سؤالاتی که از مردان پرسیده میشود:
- در چه سنی بلوغ آغاز شده است؟
- آیا مشکلات جنسی از جمله مشکل در حفظ نعوظ، کاهش تمایل جنسی، انزال زودرس یا ناتوانی در انزال وجود داشته است؟
- آیا تاکنون فرد دیگری را باردار کرده است؟
- آیا در معرض درمان سرطان قرار گرفتهاست؟
- آیا تورم در اطراف کیسههای بیضه یا خود بیضه دیده شده است؟
- آیا فرد، برادر مبتلا به مشکلات ناباروری داشته است؟
- آیا سابقهی عفونت در بیضهها، اپیدیدیم یا پروستات را داشته است؟
- آیا سابقهی جراحی بیضهها، پروستات یا لگن (از جمله سرطان بیضه یا سرطان رودهی بزرگ) را داشته است؟
- آیا تحت درمان فتق قرار گرفته است؟
- آیا وازکتومی انجام داده است؟
- آیا سابقهی عفونتهای تنفسی دارد؟
- آیا داروی خاص یا مکملهایی برای ساخت ماهیچه مصرف کرده است؟
| دکتر فرشته دانشمند را در اینستاگرام دنبال کنید |
سوالاتی که از زنان پرسیده میشود:
- در چه سنی بالغ شده است؟
- چرخهی قاعدگی به چه صورت است؟ منظم است؟
- آیا سابقهی بارداری داشته است؟
- آیا تست تخمکگذاری انجام داده است؟ برای چند چرخه؟
- رژیم غذایی روزانهی وی چگونه است؟
- آیا منظم ورزش میکند؟
- آیا اخیراً تغییری در وزن بدن مشاهده کرده است؟
مطالعه بیشتر:
بررسی علائم رایج در هفته ۴۰ بارداری