روش های درمان خشکی واژن چیست؟
توجه داشته باشید که درمان‌های متعددی برای رفع خشکی واژن وجود دارند، اما درمان خشکی واژن فقط تحت نظر متخصص زنان انجام می‌شود. استفاده از کرم‌های موضعی واژن، درمان دارویی و نیز درمان‌های خانگی همگی می‌توانند کمک کننده باشند.
کرم‌های موضعی استروژن:
یکی از درمان‌های رایج خشکی واژن که به دلیل سطوح پایین استروژن ایجاد می‌شود، درمان موضعی استروژن است. بدین صورت که دارو به طور مستقیم در واژن استفاده می‌شود و به بهبود علائم خشکی واژن کمک می‌کند. روش موضعی استفاده از استروژن در سطح واژن در مقایسه با استروژن خوراکی جذب کمتری دارند.
مثال‌هایی از درمان موضعی استروژن عبارتند از:
حلقه‌ی Estring: حلقه‌ی نرم و انعطاف پذیر که آن را داخل واژن می‌گذارند به طور مداوم حجم کم استروژن آزاد شده و مستقیما به بافت‌ها می‌رسد. این حلقه هر سه هفته یکبار تعویض می‌شود.
استفاده از کرم‌های واژینال Estrace و Premarin: برای قرار دادن کرم‌های استروژن در داخل واژن از روان کننده‌ها استفاده کنید. مصرف کرم‌های استروژن یک درمان موثر و قابل تحمل برای آتروفی و خشکی واژن است.
قرص استروژن واژینال (Vagifem): در این روش از یک روان کننده برای قرار دادن قرص در واژن استفاده می‌کنند.
افراد مبتلا به سرطان سینه یا افرادی که باردار یا شیرده هستند باید در مورد ایمن بودن استفاده از استروژن موضعی با پزشک خود مشورت کنند.
همچنین می‌توانید از روان‌کننده‌ها (لوبریکنت) در هنگام مقاربت استفاده کنید تا واژن را مرطوب کرده و درد در هنگام نزدیکی را کاهش دهد. روان‌کننده‌های محلول در آب نسبت به روان‌کننده‌های روغنی بهتر بوده زیرا باعث تحریک واژن نمی‌شوند و به کاندوم نیز آسیبی نمی‌رساند.
درمان‌های خانگی خشکی واژن
روش‌های خانگی که برای درمان خشکی واژن وجود دارند عبارتند از:
رابطه‌ی جنسی:
رابطه‌ی جنسی منظم با همسر می‌تواند میزان خشکی واژن را کم کند. در واقع هنگام مقاربت جریان خون به واژن افزایش یافته و باعث افزایش ترشحات واژن می‌شود و خشکی واژن را برطرف می‌کند.
غذاهای حاوی فیتواستروژن:
فیتواستروژن ترکیباتی هستند که مشابه استروژن در بدن عمل می‌کنند. فیتواستروژن در غذاهای گیاهی مانند سویا، آجیل، مغز‌ها و دانه‌ها، پنیر و لوبیا یافت می‌شود.
دلایل خشکی واژن
کاهش سطح استروژن:
شایع ترین دلایل خشکی واژن کاهش سطح استروژن است که غالبا به دلیل یائسگی ایجاد می‌شود. استروژن توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود و باعث ایجاد ویژگی‌های زنانه مانند رشد سینه‌ها و فرم بدن می‌شود. استروژن همچنین نقش مهمی در چرخه‌ی قاعدگی و بارداری ایفا می‌کند. استروژن لایه‌ی داخلی واژن را ضخیم، مرطوب و سالم نگه می‌دارد. هنگامی که سطح استروژن کاهش می‌یابد لایه‌ی داخلی واژن نازک و خشک شده همچنین خاصیت ارتجاعی آن کاهش می‌یابد و به راحتی آسیب می‌بیند و مخاط آن از صورتی به رنگ آبی دیده می‌شود. این تغییرات را تحت عنوان آتروفی واژن می‌شناسیم. بدون استروژن بافت واژن نازک و خشک می‌شود کشسانی بافت واژن کم می‌شود و به راحتی آسیب می‌بیند.
سطح استروژن به دلایل دیگر نیز ممکن است کاهش یابد مانند:
- زایمان
- شیردهی
- استرس بیش از حد
- اقدامات درمانی برای سرطان‌ها مانند شیمی درمانی و اشعه درمانی در ناحیه‌ی لگن
- ورزش‌های شدید
- برداشتن تخمدان‌ها به روش جراحی
- داروهای ضداستروژن که با صلاحدید پزشک متخصص و تجویز وی برای درمان سرطان و
- اندومتریوز به کار می‌روند مانند: Lupron و Zoladex
علل کمتر رایج عبارتند از:
سندرم شوگرن:
نوعی بیماری خود ایمنی است که غدد اشکی و بزاقی را درگیر کرده و دچار التهاب می‌کند. همچنین لایه‌ی داخلی واژن را ممکن است ملتهب کرده و موجب خشکی واژن می‌شود.
داروهای آنتی هیستامین:
از عوارض داروهایی مانند دیفن هیدرامین که برای برطرف کردن علائم سرما خوردگی و آلرژی و کاهش ترشحات استفاده می‌شود، می‌توان به خشکی واژن و مشکلات ادراری اشاره کرد. البته این عارضه در تمام افراد دیده نمی‌شود. همچنین با قطع مصرف دارو، رطوبت واژن نیز به حالت طبیعی خود برمی گردد.
داروهای ضد افسردگی:
از عوارض برخی داروهای ضدافسردگی می‌توان به اختلال عملکرد جنسی اشاره کرد که شامل: خشکی واژن، کاهش میل جنسی و ناتوانی در رسیدن به ارگاسم است.
استعمال سیگار:
خانم‌های سیگاری زودتر از سایر افراد دچار یائسگی می‌شوند، بنابراین خشکی واژن نیز در این افراد در سنین پایین تری ایجاد می‌شود.
شست و شوی واژینال:
همچنین شستشو و دوش واژینال و استفاده از برخی لوسیون‌ها نیز می‌توانند موجب خشکی واژن شوند.
یائسگی:
تحقیقات نشان می‌دهند که حدود ۴۰ تا ۵۰ در صد از زنانی که نزدیک به یائسگی و یا بعد از یائسگی هستند خشکی واژن را تجربه می‌کنند اما تنها ۲۰ درصد از آنها به دنبال درمان مشکل خود هستند. آتروفی و خشکی واژن می‌تواند درد و ناراحتی در طول رابطه جنسی برای فرد ایجاد کنند و احتمال عفونت واژن را نیز افزایش دهد. همچنین کاهش سطح استروژن موجب نازک شدن لایه‌ی داخلی مجاری ادراری می‌شود و به دنبال آن شانس تکرر ادرار و عفونت‌های ادراری را افزایش می‌دهند.
این علائم به عنوان سندرم یائسگی یا GMS شناخته شده است. به دنبال GMS زنان ممکن است خونریزی پس از رابطه‌ی جنسی یا سوزش واژن و خارش داشته باشند. این علائم قطعا می‌توانند بر لذت جنسی فرد و احساس خوب فرد نسبت به خود تاثیر بگذارند. البته هر خانمی در دوران یائسگی علائم متفاوتی را تجربه می‌کند و هر کدام از علائم با شدت متفاوتی در افراد ظاهر می‌شود و هیچ دو نفری علائم یکسانی را تجربه نمی‌کنند.
دکتر فرشته دانشمند
متخصص زنان اصفهان
جهت مشاهده پیج اینستاگرام خانم دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان و زایمان اصفهان کلیک کنید.