بررسی باید ها و نباید های آزمایش کولپوسکوپی
کولپوسکوپی (colposcopy) آزمایشی است که در آن با بزرگنمایی دهانه رحم، واژن و فرج (دستگاه تناسلی زنانه) برای تشخیص بافت سرطانی یا پیش سرطانی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این مطلب از سایت دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان به بررسی بیشتر آزمایش کولپوسکوپی می پردازیم.
در طول این آزمایش، پزشک از ابزارهای خاصی به نام کولپوسکوپ برای بررسی استفاده می‌کند. اگر تست پاپ اسمیر شما نتایج غیر عادی داشته باشد، ممکن است متخصص زنان و زایمان، کولپوسکوپی رحم را پیشنهاد کند. اگر در طول کولپوسکوپی، ناحیه غیر عادی از سلول‌ها مشاهده شود. نمونه‌ای از بافت‌ها را می‌توان به عنوان نمونه آزمایشگاهی جمع‌آوری کرد.
بیشتر افراد قبل از انجام این آزمایش دچار اضطراب و استرس می‌شوند. آشنایی با این فرآیند و این‌که قرار است چه کارهایی در طول آن انجام شود به شما کمک می‌کند آرامش و راحتی بیشتری داشته باشید.
کولپوسکوپی چیست؟
کولپوسکوپی (colposcopy) یک روش تشخیصی است که به پزشک متخصص زنان کمک می‌کند تا دهانه رحم (قسمت پایینی رحم) و دیواره واژن شما را از نظر وجود بافت غیر طبیعی بررسی کند.
این آزمایش توسط یک میکروسکوپ نوری ویژه به نام کولپوسکوپ انجام می‌شود. ورود این دستگاه به رحم باعث بزرگنمایی دهانه رحم و واژن شما می‌شود. پزشک در صورت مشاهده ناهنجاری یا بافت غیر طبیعی می‌تواند با انجام بیوپسی، نمونه‌ای را برای بررسی سلول‌های سرطانی یا پیش سرطانی به آزمایشگاه بفرستد.
دلایل انجام آزمایش کولپوسکوپی
اگر معاینات لگنی و تست پاپ اسمیر شما غیر طبیعی باشد. پزشک زنان کولپوسکوپی دهانه رحم انجام می‌دهد. این آزمایش بخش‌های مختلف دهانه رحم را از لحاظ التهاب، وجود سلول‌های سرطانی یا سلول‌هایی که که در صورت عدم درمان سرطانی می‌شوند، بررسی می‌کند.
در طول کولپوسکوپی رحم، پزشک می‌تواند علاوه‌بر دهانه رحم، تغییرات واژن و فرج (اندام تناسلی خارجی) را چک کند. همچنین به کمک این روش تشخیصی می‌توان زگیل تناسلی و توده‌های غیر سرطانی مانند پولیپ‌ها را مورد آزمایش قرار داد. از دیگر کاربرد کولپوسکوپی می‌توان به ارزیابی علت خونریزی غیر طبیعی واژن یا خارش فرج اشاره کرد.
زمان مناسب مراجعه به متخصص زنان و زایمان
با مشاهده نشانه‌های زیر باید در اسره وقت به دکتر زنان و زایمان مراجعه کنید:
- لرز
- تب
- درد شدید شکم
- خونریزی بسیار شدید. (خونریزی دوران قاعدگی بیشتر است.)
روشهای مقابله با استرس و اضطراب قبل از کولپوسکوپی
خانم‌هایی که در طول فرآیند کولپوسکوپی اضطراب و استرس بیشتری دارند. درد بیشتری را نسبت به سایر افراد تجربه خواهند کرد. حتی برخی زنان به دلیل استرس زیاد ممکن است از انجام این آزمایش چشم‌پوشی کنند.
شما بهتر است برای کنترل استرس و اضطراب از روش های زیر کمک بگیرید:
- به کمک دستگاه پخش کننده موسیقی در طول آزمایش به آرامی موسیقی گوش دهید تا درد کمتری تجربه کنید.
- آگاهی خود را از نحوه انجام این آزمایش بالا ببرید و هر سوالی که ذهن‌تان را مشغول کرده از پزشک زنان بپرسید.
- به دنبال فعالیت‌هایی همچون ورزش، مدیتیشن، بودن کنار دوستان و خانواده باشید تا بتوانید به آرامش بیشتری دست یابید.
آمادگی برای آزمایش کولپوسکوپی
قبل از انجام کولپوسکوپی نکات زیر را با دقت رعایت کنید:
- انجام این آزمایش را در دوره قاعدگی برنامه‌ریزی نکنید.
- یک یا ۲ روز قبل از انجام تست از تامپون استفاده نکنید.
- وضعیت بارداری خود را با پزشک معالج‌تان در میان بگذارید.
- از برقراری رابطه جنسی ۴۸ ساعت قبل از انجام کولپوسکوپی اجتناب کنید.
- از مصرف داروهای مرتبط با واژن یک یا ۲ روز قبل از کولپوسکوپی اجتناب کنید.
- در روز آزمایش مسکن‌هایی همچون ایبوپروفن (Advil، Motrin) یا استامینوفن (Tylenol) استفاده کنید.
خطرات احتمالی کولپوسکوپی
کولپوسکوپی فرآیند امنی است که معولا خطر بسیار کمی دارد. به ندرت، عوارض پیچیده‌ای در طول این آزمایش رخ می‌دهد. این موارد عبارت‌اند از:
- عفونت
- درد لگن
- خونریزی شدید
چگونگی انجام کولپوسکوپی
این آزمایش در مطب پزشک انجام می‌شود و فرآیند آن حدود ۱۰ الی ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. کولپوسکوپی شباهت زیادی به تست پاپ اسمیر دارد و می‌توان آن را بدون بیهوشی یا داروی بی‌حسی انجام داد.
مراحل انجام آن شامل موارد زیر است:
- روی میز معاینه زنان دراز می‌کشید.
- دستگاهی به نام اسپکولوم برای گشاد شدن واژن و مشاهده دهانه رحم وارد بدن شما می‌شود.
- متخصص زنان به کمک دستگاه کولپوسکوپ با بزرگنمایی، دهانه رحم و داخل واژن را بررسی می‌کند.
- برای برجسته کردن بافت‌ها و سلول‌های مشکوک از سواب پنبه‌ای جهت اعمال محلول اسید استیک استفاده می‌کنند. (در این مرحله کمی احساس خنکی یا سوزش خواهید داشت)
اگر نتیجه آزمایش کولپوسکوپی شما نشان‌دهنده یک یا چند ناحیه از بافت غیر طبیعی بود. پزشک برای بررسی آزمایشگاهی بیوپسی انجام می‌دهد.
| دکتر فرشته دانشمند متخصص زنان اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید |
آزمایش دهانه رحم چه احساسی دارد؟
احساسی که شما در طول فرآیند بیوپسی دارید به نوع بافتی که برداشته می‌شود، بستگی دارد:
بیوپسی گردنه رحم: این نوع بیوپسی همیشه دردناک نیست اما ممکن است احساس فشار و یا درد کمی داشته باشید.
بیوپسی یا نمونه‌برداری از واژن: اغلب واژن‌ها حساسیت کمی دارند و شما ممکن است در طول فرآیند حس درد نداشته باشید. اما بیوپسی بخش‌های پایین‌تر واژن و یا فرج معمولا دردناک خواهد بود. از همین‌رو پزشک از بی‌حسی استفاده می‌کند.
بهترین زمان برای انجام کولپوسکوپی
این آزمایش زمانی انجام می‌شود که تست پاپ اسمیر بیمار مثبت شده یا ابتلای او به HPV (ویروس پاپیلومای انسانی، شایع‌ترین عفونت دستگاه تناسلی) مورد تایید است. در این صورت برای تایید سرطان دهانه رحم، بررسی ضایعات ایجاد شده و تشخیص مراحل پیشرفت بیماری، کولپوسکوپی رحم انجام می‌شود.
از همین‌رو باید گفت بهترین زمان برای انجام این آزمایش پس از تایید نتیجه HPV و بیوپسی پاپ اسمیر است. تست‌های کولپوسکوپی و پاپ اسمیر معمولا با هم انجام نمی‌شوند اما اگر متخصص زنان تجربه بالایی در شناخت علائم بیماری‌های دهانه رحم داشته باشد، تست‌ها را همزمان با یکدیگر انجام می‌دهد.
بعد از کولپوسکوپی چه اتفاقی می‌افتد؟
شما میتوانید بعد از اتمام تست بلافاصله فعالیت‌های عادی خود را انجام دهید. در صورت عدم انجام بیوپسی احتمالا در ۲ روز اول لکه‌بینی وجود دارد.
اگر بیوپسی انجام داده‌اید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- خونریزی خفیف واژن که چند روز طول می‌کشد.
- درد خفیف واژن که برای چند روز ادامه‌دار است.
- ترشحات واژن که به رنگ سیاه یا قهوه‌ای (به دلیل محلول استیک) دیده می‌شوند.
اگر شما در طول فرآیند کولپوسکوپی بیوپسی نکرده باشد. ممکن است هیچ گونه محدودیتی در انجام فعالیت های روزمره خود نداشته باشید. ممکن است لکه ها و خونریزی های بسیار اندکی از ناحیه واژن داشته باشید. همچنین شما میتوانید برای دریافت راهنمایی های بیشتر با در مشورت کنید.
دکتر فرشته دانشمند در کلینیک 24 – متخصص زنان اصفهان در دکتر آف